Κριτήριο Αξιολόγησης-Καταναλωτισμός (Γ΄ Λυκείου)

 ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ:

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ:ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ

Κείμενο 1 (Μη Λογοτεχνικό): Χριστίνα Βαϊζίδου-Καταναλωτική συμπεριφορά, με αφορμή μια μαύρη Παρασκευή 

Η ψυχίατρος Χριστίνα Βαϊζίδου θίγει τη ροπή προς τον υλικό ευδαιμονισμό. Αφόρμησή της ο καταναλωτικός οργασμός της «Μαύρης Παρασκευής».

1) Πριν από λίγες μέρες με κάλεσαν στο τηλέφωνο για μία δημοσκόπηση και αντιμετώπισα την έκπληξη και την απογοήτευση του συνομιλητή μου όταν τόλμησα να ομολογήσω ότι δε θα ψωνίσω, δε θα χαζέψω, δε θα κάνω έρευνα αγοράς κατά την επονομαζόμενη Black Friday. Το μαύρο χρώμα αυτής της μέρας κατ’ εμέ, δε σχετίζεται με το μαύρο στις τιμές αλλά με τη μαύρη, σκούρα, τραγική απόχρωση της συμπεριφοράς των ανθρώπων.

2) Η κατανάλωση και η συλλογή αγαθών έχει τις ρίζες της στα πρωτόγονα ένστικτα του κυνηγού-συλλέκτη. Σε κριτικό πλαίσιο όμως, ο καταναλωτισμός αναφέρεται στην τάση των ανθρώπων να ταυτίζονται έντονα με τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που καταναλώνουν, ιδίως με προϊόντα που είναι εμφανή σύμβολα κοινωνικού στάτους, π.χ. ένα ακριβό αυτοκίνητο, το πιο σύγχρονο κινητό ή επώνυμα ρούχα. Ο πρώτος ο οποίος περιέγραψε ψυχιατρικά την τάση για μαζική καταναλωτική υστερία ήταν ο Emil Krapelin, ήδη το 1915.

3) Στις μέρες μας, η φράση του Ρενέ Ντεκάρτ “σκέφτομαι άρα υπάρχω” θα μπορούσε πιθανότατα να αντικατασταθεί με τη φράση “ψωνίζω άρα υπάρχω”. Οι άνθρωποι φαίνεται να έχουν συνδέσει την απόκτηση αγαθών με την ευχαρίστηση και τη χαρά, οδηγούμενοι αναπόφευκτα στον υπερκαταναλωτισμό. Εξάλλου δεν είναι τυχαίος ο όρος “shopping therapy” δεδομένης της απόλαυσης που προκαλεί η κατανάλωση και της δυνατότητας που δίνει στο άτομο να ξεφύγει από αρνητικές σκέψεις. Ο υπερκαταναλωτισμός είναι ένα είδος εθισμού, μία εμμονή που οδηγεί στην αγορά πραγμάτων, τα οποία τις περισσότερες φορές δε μας είναι καθόλου απαραίτητα.

4) Πρόκειται δυστυχώς για μία αφενός μεν πρόσκαιρη αφετέρου ιδιαίτερα επιφανειακή προσέγγιση. Shopping σημαίνει, επίσης, κοινωνική συναναστροφή. Τις περισσότερες φορές η βόλτα στα μαγαζιά γίνεται μαζί με κάποιο φίλο ή φίλη. Αυτό συνεπάγεται διέξοδο από τη μοναξιά, ευχάριστη κουβέντα και κατ’ επέκταση αλλαγή της διάθεσης. Ο υπερκαταναλωτισμός αποτελεί συχνά σύμπτωμα εκδήλωσης υπαρξιακού προβλήματος και αντικατοπτρισμό της ευρύτερης κοινωνικής παθολογίας του ατόμου, το οποίο καταφεύγει σ’ αυτόν για να εξομαλύνει δύσκολα προσωπικά ή μη προβλήματα και να αντιμετωπίσει την έλλειψη ανθρώπινων σχέσεων. Αποτελεί, δηλαδή, έναν ανορθόδοξο και αναποτελεσματικό τρόπο καταπολέμησης, κάλυψης ή και υπέρβασης βαθύτερων αισθημάτων μοναξιάς, θυμού, δυσφορίας, θλίψης, κατωτερότητας και ανεπάρκειας, η ύπαρξη των οποίων δημιουργεί και τροφοδοτεί την ακατάπαυστη καταναλωτική τάση, ενώ η ικανοποίησή της γεννά με τη σειρά της προσωρινά και βραχυπρόθεσμα συναισθήματα πλήρωσης, ικανοποίησης και ασφάλειας, καθώς τα υλικά αγαθά δεν πληγώνουν, ούτε προδίδουν.

5) Ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η χαμηλή αυτοεκτίμηση αυξάνει τον καταναλωτισμό και ότι αντίστροφα ο καταναλωτισμός μπορεί να δημιουργήσει χαμηλή αυτοεκτίμηση. Αγοράζοντας κάτι για τον εαυτό του, το άτομο είναι σαν να κάνει μία συμφιλιωτική κίνηση αποδοχής προς τον ίδιο του τον εαυτό και να τον ενθαρρύνει. Δημιουργείται στον άνθρωπο έτσι η ανάγκη αυτοβελτίωσης μέσω των αγαθών, καθώς ορίζει τον εαυτό του καθημερινά με υψηλότερα έξωθεν προσδιορισμένα κριτήρια.

6) Ο εγκέφαλός μας εμπλέκεται άμεσα στη διαδικασία της κατανάλωσης. Η πανδαισία των αισθήσεων που εμπλέκονται στις αγορές παίζει καθοριστικό ρόλο στις προτιμήσεις μας. Τα αισθητήρια μηνύματα που παίρνουμε αντικρίζοντας κατακόκκινες φράουλες ή και το χάδι στα απαλά υφάσματα παραπέμπουν έμμεσα σε βαθιές, σωματικές ή νευρολογικές ανάγκες. […]

7) Ο Έντουαρντ Μπερνέζ, μαθητής και ανιψιός του Φρόιντ είχε την ιδέα να υποβληθεί ένα δείγμα γυναικών σε ψυχανάλυση, ώστε να φανεί τι πραγματικά σημαίνει το προϊόν γι’ αυτές. Φάνηκε λοιπόν πως σε βαθύτερο επίπεδο οι γυναίκες συνέδεαν το κάπνισμα με την ανδρική σεξουαλική εξουσία και τη χειραφέτηση. Έτσι οργανώθηκε η ανάλογη διαφημιστική καμπάνια, με μηνύματα που συνέδεαν εντέχνως το κάπνισμα με την ανεξαρτησία. Ο παρθένος στη διαφήμιση πληθυσμός υπέκυψε στο δέλεαρ κι έκτοτε οι γυναίκες απέκτησαν το δικαίωμα στην "εσωτερική" παρόρμηση να καπνίσουν.Οι άνθρωποι ήθελαν πια να αποκτήσουν ή έστω να κατασκευάσουν ή να δανειστούν έναν εαυτό ανεξάρτητο και διαφορετικό απ’ όλους τους άλλους κι αυτή ακριβώς την εικόνα άρχισε να τους πουλάει η διαφήμιση.

8) Σιγά σιγά έπρεπε οι εταιρείες να εκπαιδεύσουν τον κόσμο να επιθυμεί νέα πράγματα προτού καν χαλάσουν τα παλιά. Εδραιώθηκε έτσι μία κουλτούρα, στα πλαίσια της οποίας οι επιθυμίες όφειλαν να ξεπερνούν τις ανάγκες. Αν μπορέσει κανείς να κωδικοποιήσει την παρουσίαση ενός αντικειμένου με τρόπο που να αγγίζει τις βαθύτερες επιθυμίες, αλλά και να εκμεταλλεύεται -εξορκίζοντάς τους- τους βαθύτερους φόβους του καταναλωτή, τότε μέσα του το προϊόν συνδέεται μια και καλή με την ψευδαίσθηση της ασφάλειας και της σιγουριάς. Η εμφάνιση αρχικά της τηλεόρασης και στη συνέχεια η κυριαρχία του διαδικτύου συνέβαλαν αποφασιστικά στην παγίωση μιας καταναλωτικής κοινωνίας χωρίς όρια. Αξίζει λοιπόν για τον καθένα από εμάς να σταθεί για δύο λεπτά κριτικά απέναντι στις καταναλωτικές του συνήθειες, να αναλογιστεί τα κίνητρα και τις ανάγκες του και ίσως και να ενεργοποιήσει τις κριτικές οδούς του εγκεφάλου απέναντι σε φαινόμενα μαύρων ημερών. Γιατί είτε πρόκειται για μια μαύρη Παρασκευή ή για μια συννεφιασμένη Κυριακή, πιθανότατα όλοι μας, έχουμε καλύτερα ή τουλάχιστον πιο ουσιαστικά πράγματα να κάνουμε.

3 Δεκεμβρίου 2018

Πηγή:https://www.psychology.gr/diafora-themata-psychologias/3511-katanalotiki-symperifora.html

Κείμενο 2 (Μη Λογοτεχνικό): Zygmunt Bauman-Ο εαυτός σε μια καταναλωτική κοινωνία (απόσπασμα)

Ο Πολωνός φιλόσοφος και κοινωνιολόγος Ζygmunt Bauman (1925-2017)  προσπάθησε να αναλύσει τους μηχανισμούς που καλλιεργούν την επιθυμία μαζικής κατανάλωσης στη σύγχρονη κοινωνία.

1)      Για να αυξηθεί η ικανότητά τους για κατανάλωση, οι καταναλωτές δεν πρέπει ποτέ να αφήνονται σε ηρεμία. Είναι αναγκαίο να εκτίθενται διαρκώς σε νέους πειρασμούς για να τους κρατούν στην κατάσταση της αδιάκοπης υποψίας και της σταθερής δυσαρέσκειας. Το δόλωμα που τους υπαγορεύει να μετατοπίσουν την προσοχή τους χρειάζεται να επιβεβαιώνει την υποψία τους καθώς προσφέρει μια διέξοδο από τη δυσαρέσκεια: «Νομίζεις ότι τα έχεις δει όλα; Δεν έχεις δει ακόμη τίποτα!» Λέγεται συχνά ότι η καταναλωτική κοινωνία αποπλανεί τους πελάτες της. Όμως για να το κάνει αυτό, χρειάζεται πελάτες που θέλουν να αποπλανηθούν (όπως για να διατάζει τους εργάτες του, το αφεντικό του εργοστασίου χρειαζόταν ένα συνεργείο με σταθερά παγιωμένη εξάρτηση στην πειθαρχία και την υποταγή στις εντολές). Σε μια καταναλωτική κοινωνία που λειτουργεί σωστά, οι καταναλωτές αναζητούν δραστήρια να αποπλανηθούν. Ζουν από θέλγητρο σε θέλγητρο, από πειρασμό σε πειρασμό – κάθε θέλγητρο και κάθε πειρασμός είναι κάπως διαφορετικός και ίσως δυνατότερος από τον προκάτοχό του. 

2)      Αυτός ο κύκλος της επιθυμίας είναι ένας καταναγκασμός, μια υποχρέωση, για τον πλήρως αναπτυγμένο, ώριμο καταναλωτή· ωστόσο αυτή η υποχρέωση, αυτή η εξωτερικευμένη πίεση, αυτή η απιθανότητα να ζεις τη ζωή σου με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, θεωρείται η ελεύθερη άσκηση της βούλησής σου. Η αγορά ίσως να τους έχει ήδη επιλέξει ως καταναλωτές και έτσι τους στέρησε την ελευθερία να αδιαφορούν για τις κολακείες της, αλλά με κάθε διαδοχική επίσκεψη στην αγορά, οι καταναλωτές έχουν κάθε λόγο να αισθάνονται  ότι είναι αυτοί οι ίδιοι που διατηρούν τον έλεγχο. Είναι οι δικαστές, οι κριτές, και οι επιλογείς. Μπορούν, άλλωστε, να αρνηθούν την αφοσίωσή τους σε οποιαδήποτε από τις απεριόριστες επιλογές που προσφέρονται – εκτός από την επιλογή να επιλέγουν ανάμεσα τους.

3)      Είναι ο συνδυασμός του καταναλωτή, διαρκώς άπληστου για νέα θέλγητρα και γρήγορα βαριεστημένου με θέλγητρα που ήδη είχε, και του κόσμου σε όλες του τις διαστάσεις – οικονομική, πολιτική, προσωπική – μεταμορφωμένη σύμφωνα με το πρότυπο της καταναλωτικής αγοράς και, όμοια με αυτή την αγορά, έτοιμου να εξυπηρετήσει και να αλλάξει τα θέλγητρά του με ολοένα και μεγαλύτερη επιτάχυνση, που εξαλείφει όλους τους σταθερούς οδοδείκτες από έναν ατομικό χάρτη του κόσμου ή από τα σχέδια για ένα δρομολόγιο της ζωής. Στην πραγματικότητα, το να ταξιδεύεις με ελπίδα είναι σε αυτή την περίπτωση πολύ καλύτερο από το να φθάνεις. Η άφιξη έχει αυτή τη μουχλιασμένη μυρωδιά στο τέλος του δρόμου, αυτή την πικρή γεύση της μονοτονίας και της στασιμότητας που σηματοδοτεί το τέλος για οτιδήποτε για το οποίο ο ιδανικός καταναλωτής ζει και θεωρεί νόημα της ζωής. Για να απολαύσεις το καλύτερο που έχει να προσφέρει αυτός ο κόσμος, ίσως κάνεις όλων των ειδών τα πράγματα εκτός από ένα: να δηλώσεις, όπως ο Φάουστ του Goethe, «Ω, στιγμή, είσαι όμορφη, κράτησε για πάντα!»

 

4)      […] Όμως υπάρχει μια παγίδα. Ο καθένας μπορεί να οδηγηθεί στον τρόπο ζωής του καταναλωτή· ο καθένας μπορεί να ευχηθεί να είναι καταναλωτής και να ενδώσει στις ευκαιρίες που προσφέρει αυτός ο τρόπος ζωής. Αλλά δεν μπορεί ο καθένας να είναι καταναλωτής. Η επιθυμία δεν είναι αρκετή· για να στραγγίξει κανείς την απόλαυση μέσα από την επιθυμία, πρέπει να έχει μια λογική ελπίδα απόκτησης του επιθυμητού αντικειμένου, και ενώ αυτή η ελπίδα είναι λογική για μερικούς, είναι μάταιη για άλλους. Όλοι μας είμαστε καταδικασμένοι στη ζωή των επιλογών, αλλά δεν έχουμε όλοι μας τα μέσα να κάνουμε επιλογές.

 

5)      Αλλά μπορεί κανείς να ξεχωρίσει το ένα είδος κοινωνίας από το άλλο από τις διαστάσεις σύμφωνα με τις οποίες διαστρωματώνει τα μέλη της, και, όπως όλες οι άλλες κοινωνίες, η μετανεωτερική, καταναλωτική κοινωνία είναι μια διαστρωματωμένη κοινωνία. Εκείνοι «εκεί ψηλά» και εκείνοι «εκεί κάτω χαμηλά» τοποθετούνται σε μια κοινωνία καταναλωτών στο πνεύμα της κινητικότητας – την ελευθερία να επιλέγουν που θα βρίσκονται. Εκείνοι «εκεί ψηλά» ταξιδεύουν στη ζωή σύμφωνα με ό,τι ποθήσει η καρδιά τους και επιλέγουν τους προορισμούς τους από τις χαρές που αυτοί έχουν να προσφέρουν. Εκείνοι «εκεί κάτω χαμηλά» διώκονται από τον τόπο που θα προτιμούσαν να παραμείνουν, και εάν δεν μετακινηθούν, είναι ο τόπος που τραβιέται κάτω από τα πόδια τους. Όταν ταξιδεύουν, ο προορισμός τους, τις περισσότερες φορές, είναι η επιλογή κάποιου άλλου και σπάνια είναι ευχάριστος· και όταν φτάνουν, καταλαμβάνουν έναν εξαιρετικά άχρωμο τόπο που με ευχαρίστηση θα άφηναν πίσω τους αν είχαν κάπου αλλού να πάνε. Όμως δεν έχουν. Δεν έχουν πουθενά αλλού να πάνε· δεν υπάρχει πουθενά τόπος που είναι πιθανό να είναι ευπρόσδεκτοι.

Μετάφραση: Δημήτρης Καψάλης

Πηγή: https://www.respublica.gr/2016/03/post/self-consumer-society/

 

Κείμενο 3 (Λογοτεχνικό): Δ.Ι. Αντωνίου-Κακοί έμποροι

 

Ο Δ. Ι. Αντωνίου (1906-1994) ήταν ποιητής, μεταφραστής και δοκιμιογράφος που εντάσσεται στη Γενιά του ΄30. Η ποίηση του είναι χαμηλόφωνη και λιτή στην έκφραση, αλλά διαπνέεται από στοχαστικό πνεύμα, καθώς γίνεται δίαυλος της αναζήτησης των αιώνιων αξιών που διακυβεύονται στην εποχή μας.

 

Kύριε, άνθρωποι απλοί

πουλούσαμε υφάσματα,

(κι η ψυχή μας

είταν το ύφασμα που δεν τ' αγόρασε κανείς).

Tην τιμή δεν κανονίζαμε απ' την ούγια

η πήχη και τα ρούπια είταν σωστά

τα ρετάλια δεν τα δώσαμε μισοτιμίς ποτέ:

η αμαρτία μας.

 

Eίχαμε μόνο ποιότητας πραμάτεια.

Έφτανε στη ζωή μας μια στενή γωνιά

―πιάνουν στη γη μας λίγο τόπο τα πολύτιμα―.

Tώρα με την ίδια πήχη που μετρήσαμε

μέτρησέ μας· δε μεγαλώσαμε το εμπορικό μας·

Kύριε, σταθήκαμε έμποροι κακοί!

 

 Πηγή: Δ.Ι. Αντωνίου, Ποιήματα, Αθήνα: Eρμής 1998, σ. 40.

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ: 

Α1. Για ποιους λόγους ο καταναλωτισμός συνδέεται με ευχάριστα συναισθήματα, σύμφωνα με τη συντάκτρια του Κειμένου 1; Να συνοψίσετε την απάντησή σας σε μία παράγραφο 70-80 λέξεων.

   Μονάδες  20                                                                                                             

Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, με βάση τα Κείμενα 1 και 2, τις παρακάτω προτάσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό ή Λάθος. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στα κείμενα:

α) Οι ρίζες του υλικού ευδαιμονισμού μπορούν να αναζητηθούν στη Βιομηχανική Επανάσταση. (Κείμενο 1)

β) Ο αντίκτυπος των αισθήσεων στις αγοραστικές μας συνήθειες δεν πρέπει να παραγνωριστεί.  (Κείμενο 1)

γ) Οι μηχανισμοί της αγοράς έχουν δημιουργήσει στους καταναλωτές την ψευδαίσθηση του ελέγχου των προσφερόμενων επιλογών. (Κείμενο 2)

δ) Οι πειρασμοί των καταναλωτών παραμένουν σταθεροί σε βάθος χρόνου. (Κείμενο 2)

ε) Στη σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία δεν υπάρχει κοινωνική κινητικότητα. (Κείμενο 2)

 Μονάδες 10                                                                                                                

Β2 α) Tι εννοεί ο Zygmunt Bauman στην 3η παράγραφο του Κειμένου 2 με τη φράση:  «Η άφιξη έχει αυτή τη μουχλιασμένη μυρωδιά στο τέλος του δρόμου, αυτή την πικρή γεύση της μονοτονίας και της στασιμότητας που σηματοδοτεί το τέλος για οτιδήποτε για το οποίο ο ιδανικός καταναλωτής ζει και θεωρεί νόημα της ζωής.»; Να αποδώσετε το νόημα του αποσπάσματος. (80-90 λέξεις)

 Μονάδες 8                                                                                                                                      

β)  Ποια νομίζετε ότι είναι η πρόθεση της συντάκτριας στην 2η παράγραφο του Κειμένου 1; Πώς ο τρόπος με τον οποίο επέλεξε να αναπτύξει την παράγραφο υπηρετεί την πρόθεση αυτή;

 Μονάδες 7

Β3 α) Ποιος ο ρόλος των εισαγωγικών στην 1η παράγραφο του Κειμένου 2; Τι προσδίδει στο κείμενο η εντός εισαγωγικών φράση; (Μονάδες 2); Πιστεύετε ότι ο συντάκτης εμφανίζεται πολύ βέβαιος για τις απόψεις του στη 2η παράγραφο του Κειμένου 2; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας παραθέτοντας συγκεκριμένες γλωσσικές επιλογές του συντάκτη. (Μονάδες 3)

  Μονάδες 5                                                                                                                                                                             

β) Σε ποιο σημείο της 8ης παραγράφου η συντάκτρια του Κειμένου 1 παρεκκλίνει από την ανάλυση και καταφεύγει στον σχολιασμό; (Μονάδες 1) Για ποιον λόγο αξιοποιεί στο α΄ πληθυντικό πρόσωπο; (Μονάδες 2) Τι εξυπηρετούν οι αναφορές στη «μαύρη Παρασκευή» και τη «συννεφιασμένη Κυριακή»; (Μονάδες 2)

Μονάδες 5                                                                                                                       

 

Γ. Ποιο νομίζετε ότι είναι το κεντρικό θέμα του ποιήματος του Δ. Ι. Αντωνίου, σύμφωνα με την κρίση σας; Να παραθέσετε συγκεκριμένους κειμενικούς δείκτες που τεκμηριώνουν την απάντησή σας. Θεωρείτε επίκαιρο το περιεχόμενο του ποιήματος; (150-200 λέξεις)

   Μονάδες 15                                                                                                                  

Δ. Συντάσσοντας μια ανάρτηση που θα δημοσιευτεί στο ιστολόγιο της σχολικής σας μονάδας, να θίξετε τις αρνητικές συνέπειες του υλικού ευδαιμονισμού για το άτομο  και την κοινωνία και να επισημάνετε τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε για την αναχαίτισή του. (350-400 λέξεις)

  Μονάδες 30 

                                                                                                                     

Κριτήριο Αξιολόγησης- Δημοκρατία (Γ΄ Λυκείου)

 

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ:

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΗΤΑ: ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

O Yves Montand στην κινηματογραφική ταινία Ζ που βασίστηκε στο μυθιστόρημα του Βασίλη Βασιλικού

Κείμενο 1 (Μη Λογοτεχνικό): Χρήστος Β. Μασσαλάς-Προβλήματα της Δημοκρατίας…


Ο Καθηγητής Χρήστος Β. Μασσαλάς πρώην Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, στο πλαίσιο των ακαδημαϊκών του ενδιαφερόντων αρθρογραφεί στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο για θέματα παιδείας και κοινωνικού προβληματισμού.

1) Τα κυρίαρχα προβλήματα του πλανήτη είναι η φτώχεια και η καταπίεση. Στο μέλλον, και δεν είναι μακριά, η καταστροφή του βιολογικού πλούτου της γης θα αναδείξει την τρέλα της ανθρωπότητας.

2) Στις σχετικά φιλελεύθερες χώρες, οι πολιτικάντηδες μιλάνε για δημοκρατία… Η πολιτική τάξη στις χώρες αυτές απαρτίζεται από ένα περιορισμένο αριθμό ατόμων που διαθέτει και την οικονομική δύναμη (οι άνθρωποι που έχουν στα χέρια τους την οικονομική δύναμη την μετατρέπουν και σε πολιτική δύναμη). Οι πολίτες στις κοινωνίες αυτές βρίσκονται σε μια κατάσταση πολιτικής απάθειας, αδιαφορίας για τα κοινά, που είναι μια στάση αποχαύνωσης μέσα στον καταναλωτικό και τηλεοπτικό αυνανισμό. Θα περίμενε κανείς να ενστερνιστούν την πεμπτουσία της δημοκρατίας: να θέτουν ερωτήματα και να αναδεικνύουν προβλήματα. Οι Αθηναίοι ποτέ δεν έπαψαν να μεταρρυθμίζουν τους νόμους κατά τρόπο, ώστε να διευρύνουν τη δυνατότητα της πραγματικής συμμετοχής του δήμου στην εξουσία.

3) δημοκρατία έχει ανάγκη από άτομα που συμμετέχουν στη θέσμιση της κοινωνίας. Αυτό σημαίνει ότι η παιδεία τους, με τη γενικότατη έννοια και σε όλες της τις μορφές της πρέπει να συμβάλει στο να μπορούν τα άτομα να γίνουν πραγματικά αυτόνομα. Δηλαδή άτομα τα οποία προσπαθούν όχι απλώς να ρυθμίσουν κατά τρόπο αυτόνομο την ατομική τους ζωή, αλλά να συμμετέχουν στη λειτουργία και το μετασχηματισμό των θεσμών.

4) Η δημοκρατία απαιτεί περιβάλλον ελευθερίας. Αν θέλουμε όμως να είμαστε ελεύθεροι μέσα σε μια κοινωνία, πρέπει να είμαστε πραγματικά ίσοι. Πρέπει να τονιστεί ότι όταν μιλάμε για ισότητα, εννοούμε την ισότητα των δυνατοτήτων που παρέχονται σε όλους να συμμετέχουν στη θέσμιση της κοινωνίας και την άσκηση των εξουσιών της (αυτό σημαίνει να επινοηθούν δομές που θα εκφράζουν την άμεση δημοκρατία).

5) Τα προβλήματα της δημοκρατίας σήμερα, είναι πολλά και ευκόλως ορατά. Οι άνθρωποι διαμαρτύρονται και κατηγορούν τους κυρίαρχους ότι κυριαρχούν! Το γεγονός αυτό δεν λύνει τα προβλήματα της δημοκρατίας, γιατί η δουλειά των κυρίαρχων είναι να κυριαρχούν. Εάν πρέπει να θυμώσουν με κάποιους, πρέπει να θυμώσουν με τους κυριαρχούμενους, που αφήνονται να κυριαρχούνται. Δεν μπορούμε να δηλώνουμε συγχρόνως ότι ο λαός είναι κυρίαρχος και ότι ο οποιοσδήποτε δημαγωγός τον σέρνει από τη μύτη. Τα όσα συμβαίνουν σε μια κοινωνία, συμβαίνουν και με τη συμμετοχή των πολιτών, με τη συνενοχή τους.

6) Η εφεύρεση που οδηγεί τον πολίτη στην απραξία, είναι ο μύθος των ειδικών. Για το ποιος είναι πολιτικός και ποιος δεν είναι, ποιος κατέχει την πολιτική επιστήμη και ποιος δεν την κατέχει θα ανατρέξουμε στον Πλάτωνα (Πρωταγόρας): «… όταν οι Αθηναίοι θέλουν να αποφασίσουν στην εκκλησία του δήμου πώς να κατασκευαστούν καράβια ή πώς θα χτιστούν τα τείχη ή οι ναοί, φωνάζουν τους ειδικούς και τους ακούν και αν κανένας μη ειδικός θελήσει να πάρει το λόγο τον αποδοκιμάζουν. Όταν όμως πρόκειται να συζητηθούν οι γενικές πολιτικές υποθέσεις της πόλης, οποιοσδήποτε πολίτης μπορεί να μιλήσει και όλος ο κόσμος τον ακούει με προσοχή….».

7) Πώς όμως η γνώμη των ανθρώπων μπορεί να διδαχθεί (η οποία βελτιώνεται με την εμπειρία και την επιστήμη); Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι: να ασκούν την πολιτική εξουσία, να συζητούν και να παίρνουν αποφάσεις.

8) Στο σημερινό περιβάλλον οι άνθρωποι δεν ενδιαφέρονται για τα κοινά, το μόνο που απαιτούν από το κράτος είναι η κατοχύρωση της καλοπέρασης. Η λειτουργία της δημοκρατίας απαιτεί από τους πολίτες της το πάθος για τα κοινά, την ευθύνη, τη συμμετοχή και τη συνεχή παιδεία.

Πηγή: http://lastpoint.gr/

09/08/2018

Διαδήλωση των Querdenker με αποστάσεις ασφαλείας στην Κωνσταντία

Κείμενο 2 (Μη Λογοτεχνικό): Παντελής Μπουκάλας-Η πανδημία βλάπτει σοβαρά τη δημοκρατία (διασκευή)

Το άρθρο του λογοτέχνη και αρθρογράφου Παντελή Μπουκάλα (1957) αναφέρεται στον κίνδυνο κατάχρησης εξουσίας που προέκυψε από την αναγκαιότητα αναχαίτισης του ιού SARS-CoV-2.

1) […]Στον μύλο που μας περιέλαβε και μας αλέθει από την αρχή του χρόνου, και με το τέλος των βασάνων άδηλο, παρά την προσδοκία των εμβολίων, η αγωνία για τη ζωή, τη δική μας και των συγγενών και φίλων, είτε εδώ ζουν είτε σε χώρες του εξωτερικού, απέσπασε πλήρως την προσοχή μας.

2) Παραμείναμε βέβαια πολιτικά ζώα, ωστόσο ο νους μας επέλεξε τον δρόμο του θερμού συναισθήματος, όχι της ψυχρής ανάλυσης. Προσηλωθήκαμε στην πρόδηλη και εξαιρετικά στενάχωρη διάσταση της κρίσης, την υγειονομική. Και ασχοληθήκαμε αρκετά λιγότερο με την πολιτική διάσταση. Με όσα συντελούνταν υπόκωφα, σε ένα αφανές βάθος, χωρίς βουερή κάλυψη.

3) Μόνο που τα κακά σημάδια πλήθαιναν ραγδαία. Όχι μονάχα τα αμιγώς ελληνικά, που προμηνούσαν ότι το ήδη εξασθενημένο εθνικό σύστημα δεν θ’ αντέξει ένα δεύτερο, σφοδρότερο κύμα, αν δεν ενισχυθεί ουσιωδώς και όχι μόνο στην επικράτεια των πρωθυπουργικών διαγγελμάτων (που κι αυτά πλήθυναν). Αλλά και τα σημάδια απ’ όλο τον πλανήτη που πιστοποιούσαν ότι η δημοκρατία είχε αρχίσει να φθείρεται σοβαρά. Και ότι η φθορά αυτή, που έπληττε δικαιώματα και ελευθερίες, δεν συντελούνταν κάπου αλλού, μακριά από μας, αποκλειστικά σε καθεστώτα ήδη αυταρχικά, που εκμεταλλεύτηκαν τον ιό για να γίνουν τραχύτερα. Ηταν ορατή και στις χώρες της Δύσης.

4) Ας πάμε πίσω-μπρος. Στις 21 Οκτωβρίου 2020, ρεπορτάζ στην «Καθημερινή», βασισμένο στον Economist, πληροφορούσε υπό τον τίτλο «Η πανδημία βλάπτει σοβαρά τη δημοκρατία», που τον δανείζομαι για τις σημερινές «Υποθέσεις», ότι στη διάρκεια της κρίσης οι βασικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα επλήγησαν σε ογδόντα χώρες. Τα στοιχεία προέκυψαν από έρευνα του Freedom House, μιας δεξαμενής σκέψης που εδρεύει στην Ουάσιγκτον (να βαρύνεται άραγε από ό,τι αναθεματίζει σαν αριστερό-σοσιαλιστικό ο Ντόναλντ Τραμπ;). Η υποχώρηση της δημοκρατίας αφορά και καθεστώτα ήδη αντιδημοκρατικά αλλά και δυτικού τύπου πολιτεύματα. «Αξίζει να σημειωθεί», υπογραμμιζόταν στο κείμενο της «Κ», «ότι στις χώρες όπου υπήρξε περιορισμός των δημοκρατικών ελευθεριών συγκαταλέγεται και η Ελλάδα». […]

5) […]Επίσης με πηγή την αναφορά του Economist στα πορίσματα του Freedom House, το tvxs.gr δημοσιεύει την 1η Νοεμβρίου αναλυτικότερα στοιχεία για τα οικουμενικά παθήματα της δημοκρατίας, καθώς και τον γεωπολιτικό χάρτη που σχηματίζεται βάσει αυτών. Εκεί η Ελλάδα έχει το ίδιο χρώμα (που δηλώνει περιστολή ελευθεριών) με χώρες σεσημασμένα αντιδημοκρατικές, όπως η Κίνα, η Τουρκία, η Λευκορωσία, οι Φιλιππίνες, η Ταϊλάνδη, η Ουγκάντα, αλλά και με τη Γαλλία και τις ΗΠΑ. Τιμή μας;

6) Ίδιο το δόγμα-πρόσχημα σε δεκάδες κράτη (η αντιμετώπιση της πανδημίας), ίδια η αιτιολόγηση (η μη διασπορά του ιού και η μη πρόκληση αισθημάτων ανασφάλειας), ανάλογη η κακοήθης μετάλλαξη του τρόπου διοίκησης: διατάγματα του Ενός ή πράξεις νομοθετικού περιεχομένου ελάχιστα έως μηδενικά θεμελιωμένες σε αυθεντικά στοιχεία και πραγματικές ανάγκες (ας θυμηθούμε ότι εδώ ακόμα και ο πανάκριβος «Μεγάλος Περίπατος» των θλιβερών φοινίκων συναρτήθηκε ψευδώς με την αποτροπή της πανδημίας). Ίδια και η μέθοδος: απαγόρευση των δημόσιων συναθροίσεων και διαδηλώσεων (σε 158 χώρες) και φίμωση του Τύπου, απροσχημάτιστη και πλήρης ή «έντεχνη» και μερική. Σε έρευνα των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, τον Απρίλιο, οι κυβερνήσεις που παρενοχλούσαν τα ΜΜΕ με πρόσχημα τον ιό ήταν 38. Στην έρευνα του Freedom House λίγους μήνες αργότερα, ήταν 91. Αρρώστια πάνω στην αρρώστια. Από τον Οκτώβριο στον Αύγουστο: Σε ρεπορτάζ του «Ποντικιού» (27.8), με τίτλο «Θηριώδης καταστολή λόγω του κορωνοϊού», σημειώνεται ότι «σε όλη την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή, μέχρι την Ινδία και την Κίνα, τα περισσότερα κράτη, υπό τον φόβο της εξάπλωσης της πανδημίας, μετατράπηκαν σε μηχανισμούς παρακολούθησης κάθε κίνησης των πολιτών 24 ώρες το 24ωρο»: μπλόκα της αστυνομίας ή του στρατού, ντρόουν, μηνύματα SMS, αυτοκαταδοτικές εφαρμογές στα κινητά, ηλεκτρονικά βραχιόλια, αποστολή σέλφι ανά ημίωρο κ.λπ. Το «1984» εν έτει 2020.

7) Έτσι εξηγείται και το ψήφισμα της Ευρωβουλής στις 13 Νοεμβρίου. Τι επισημαίνει; Ότι τα μέτρα έκτακτης ανάγκης ενέχουν τον «κίνδυνο κατάχρησης εξουσίας». Γι’ αυτό και, «όταν θίγουν τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα, πρέπει να είναι άκρως αναγκαία, αναλογικά, προσωρινού χαρακτήρα και να υπόκεινται σε δημοκρατικό έλεγχο». Τα στοιχειώδη. Που είναι πρόδηλο ότι απειλούνται. Τόσο πρόδηλο που πολλοί (κάνουν ότι) δεν το βλέπουν.

Εφημερίδα Η Καθημερινή

22.11.2020

Κείμενο 3 (Λογοτεχνικό): Βασίλης Βασιλικός- Ζ: Φανταστικό ντοκιμαντέρ ενός εγκλήματος (απόσπασμα)

Το μυθιστόρημα Ζ: Φανταστικό ντοκιμαντέρ ενός εγκλήματος(πρώτη έκδοση 1966) του Βασίλη Βασιλικού (Καβάλα 1934) που κινείται ανάμεσα στη λογοτεχνία και τη δημοσιογραφία και πραγματεύεται τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ και διαπρύσιου κήρυκα της ειρήνης Γρηγόρη Λαμπράκη στη Θεσσαλονίκη (1963) από παρακρατικούς και τη δίκη που ακολούθησε, κατά τον συγγραφέα Βασίλη Βασιλικό (1934) συνιστά «λογοτεχνικό ρεπορτάζ» ή «φανταστικό ντοκιμαντέρ ενός εγκλήματος».

Περνούσε απ' τη διασταύρωση αυτή για να πάει στο σπίτι ενός φίλου του ν' ακούσουν κάτι καινούριους δίσκους τζαζ, όταν το μεγάφωνο ανάγγειλε:

—Προσοχή, προσοχή, θα σας μιλήσει εντός ολίγου ο Ζ.

Από περιέργεια στάθηκε να ακούσει τα πρώτα λόγια της ομιλίας του. Ήταν μπροστά απ' το ξενοδοχείο «Κοσμοπολίτ», μαζί με το διευθυντή του ξενοδοχείου, γνωστό του εμπορευόμενο, και τον καταστηματάρχη απ' το διπλανό ζαχαροπλαστείο, που σερβίριζε ζεστούς λουκουμάδες και είχε βγει κι αυτός, όπως κι ο ξενοδόχος, για να παρακολουθήσουν έκπληκτοι τις αντικραυγές του αγριεμένου κόσμου. «Να φύγουν οι Βούλγαροι!» «Θάνατος στον Ζ!» και άλλα τέτοια. Με έκπληξη άκουσε τα πρώτα λόγια του βουλευτή: μια έκκληση στον Νομάρχη, στον Στρατηγό, στον Διευθυντή και στις λοιπές Αρχές, να προστατέψουν τη ζωή του Σπαθόπουλου, που κινδυνεύει. Με τούτη τη φράση ο Ντίνος ανησύχησε. Ξάφνου πήρε κάποιο νόημα όλη αυτή η στημένη πλεκτάνη των αντιφρονούντων. Αλλά τον παρηγόρησε το γεγονός ότι σχεδόν ολόκληρη η δύναμη της Χωροφυλακής ήταν εκεί και μπορούσε κάθε στιγμή να επέμβει. Όσο περνούσε όμως η ώρα, τόσο έβλεπε πως η Αστυνομία δεν έκανε τίποτα απολύτως. Δεν εμπόδισε κανένα. Δεν έπιασε κανένα. Μόνο μερικές φορές έσπρωξε πίσω αυτούς που φωνασκούσαν κι ύστερα τίποτα.

Το λόγο του Ζ δεν τον άκουσε. Άκουγε μόνο τα θυελλώδη χειροκροτήματα που τον διακόπταν και τα συνθήματα των «Φίλων της Ειρήνης» απ' το μεγάφωνο. Έμεινε εκεί, στο διάολο οι δίσκοι! Εδώ γίνονταν απόψε πράγματα που δεν τα είχε ζήσει ούτε στα φοιτητικά του χρόνια.

Όταν είδε το τρίκυκλο να ορμά, κάποιον να πέφτει, άλλους να σκαρφαλώνουν στο τρίκυκλο, χωρίς να μπορούν να το σταματήσουν, και τρεις δικηγόρους να τρέχουν πανικόβλητοι ζητώντας καταφύγιο μες στο ξενοδοχείο, σαν να γινόταν έξω βομβαρδισμός και προσπαθούσαν να γλιτώσουν από τα βλήματα, για πρώτη φορά το ήρεμο πρόσωπό του συσπάστηκε επώδυνα. Κι έπειτα η ψυχρολουσία του μυστικού με το τσιμπούκι τον έβαλε σε σκέψεις. Γύρισε σπίτι του, γιατί ήξερε πως σε τέτοιες στιγμές, όπως η αποψινή, το καλύτερο είναι να απουσιάζεις. Και είχε γάμο τον άλλο μήνα, πάντρευε την αδελφή του. Και η δική του εφηβεία είχε προ πολλού ταφεί κάτω απ' τα γεωργικά μηχανήματα.

Το σπίτι του ήταν στον ίδιο δρόμο, δύο τετράγωνα πίσω, προς την Αγία Σοφία. Γύρισε, τσίμπησε κάτι μελιτζάνες, που είχε φτιάξει η μάνα του από χτες, κι έπειτα ξαναβγήκε. Η περιέργεια τον έτρωγε να μάθει ποιον χτύπησε το τρίκυκλο. Στο ίδιο μέρος τώρα ήταν λίγοι άνθρωποι που περιπλανιόνταν σαν τους φτωχούς κομπάρσους, τους άσημους, πάνω στο πλατό απ' όπου όλοι οι πρωταγωνιστές, οι φίρμες, έχουν φύγει. Πλησίασε μια παρέα από δαύτους και τους ρώτησε:

—Τι συμβαίνει, παιδιά; Τι έγινε εδώ πριν από λίγο;

—Ο κύριος ενδιαφέρεται να μάθει τι συμβαίνει, είπε ένας βαρύμαγκας σ' εκείνον που έμοιαζε αρχηγός.

—Μήπως ο κύριος επιθυμεί τίποτα; τον ρώτησε ο αρχηγός με τη σειρά του.

—Με συγχωρείτε…

—Όσο χωρέσει.

Και κάγχασε.

—Ήθελα να πω…

—Δεν πας, παιδάκι μου, στο σπιτάκι σου, του είπε ένας άλλος.

—Δεν συμβαίνει τίποτα, του μίλησε τότε ο πρώτος. Σκοτώσαμε έναν κομουνιστή.

Και φουσκώνοντας σαν παγόνι ξεκαρδίστηκε στα γέλια με την παρέα του.

—Τον κάναμε Αθανάσιο Διάκο, είπε ένας άλλος.

-Του δώσαμε ένα μαθηματάκι εμείς οι Μακεδόνες.

Ο Ντίνος μαρμάρωσε στη θέση του, καθώς η ομάδα απομακρυνόταν προς τα πάνω. «Οι αλητήριοι», σκέφτηκε, «δεν έχουν το Θεό τους». Κι αμέσως μετά -το μυαλό του δούλεψε γρήγορα- τράβηξε για το Σταθμό Πρώτων Βοηθειών. Μα κι εκεί συνάντησε την ίδια παγωνιά. Ο θυρωρός δεν τον άφησε να μπει μέσα.

—Τι έγινε; Ποιον φέραν;

—Τι είστε; Δημοσιογράφος;

—Όχι, πολίτης. Έλλην πολίτης. Ζητώ να μάθω.

—Δεν έγινε τίποτα. Τίποτα το σοβαρό. Τραυματίστηκε ένας νεαρός.

Απογοητευμένος που δεν μπορούσε να μάθει περισσότερα, ο Ντίνος κίνησε να φύγει, μα είδε να 'ρχεται στο Πρώτων Βοηθειών ένας άλλος άνθρωπος, με σκισμένο πουκάμισο, ματωμένος, που ζητούσε να του δέσουν τα τραύματα. Τον πρόσεξε καλύτερα και είδε με έκπληξη ότι ήταν το ίδιο άτομο που είχε δει στην καρότσα του σταματημένου τρικύκλου, μπροστά από το «Κοσμοπολίτ», να μιλάει με το γνωστό του χωροφύλακα, επόπτη της περιοχής του. Δεν μπόρεσε να δέσει τα γεγονότα μεταξύ τους.

Γυρνώντας για το σπίτι του τα βήματά του τον έφεραν στο ίδιο μέρος. Τώρα η πλατεία ήταν άδεια εντελώς. Δυο τρεις με πολιτικά κυκλοφορούσαν στο μισοσκόταδο των πλαϊνών δρόμων. Και στο σημείο όπου το τρίκυκλο χτύπησε τον άγνωστό του, πάνω στην άσφαλτο, κείτονταν σκορπισμένα δυο αγκαλιές κόκκινα γαρύφαλλα. Έτσι άθιχτος που μες στο θάνατο απέρχεσαι, σκέφτηκε, νομίζοντας πως ήταν ένας έφηβος δεκαεφτά χρονών που είχε σκοτωθεί.



Πηγή: Βασίλης Βασιλικός, Ζ. Φανταστικό ντοκιμαντέρ ενός εγκλήματος, Αθήνα: «Νέα Σύνορα» - Α.Α. Λιβάνης 1996, σσ. 145-147.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

Α1. Σε μία παράγραφο 70-80 λέξεων να συνοψίσετε τη στάση που πρέπει να ακολουθήσουν οι πολίτες σ’ ένα δημοκρατικό πολίτευμα, σύμφωνα με τον συντάκτη του Κειμένου 1.

Μονάδες 15


Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, με βάση τα Κείμενα 1 και 2, τις παρακάτω προτάσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό ή Λάθος. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στα κείμενα:


α) Το πολίτευμα της κλασικής Αθήνας βρίσκει συνέχεια στις σύγχρονες φιλελεύθερες δημοκρατίες (Κείμενο 1).

β) Η πολιτική βούληση των εξουσιαζόμενων μπορεί να τονωθεί (Κείμενο 1).

γ) Η πολιτική διάσταση της υγειονομικής κρίσης έχει παραγνωριστεί (Κείμενο 2).

δ) Παρά τους επιβληθέντες περιορισμούς για την αναχαίτιση της πανδημίας, η Ελλάδα δεν βρίσκεται στην ίδια κατεύθυνση με απολυταρχικές χώρες (Κείμενο 2).

ε) Τα μέτρα που έχουν επιβληθεί σε όλη την υφήλιο για την αναχαίτιση του ιού υπόκεινται σε δημοκρατικό έλεγχο (Κείμενο 2).

Μονάδες 10


B2 α) Να επισημάνετε ομοιότητες και διαφορές των δύο κειμένων ως προς το περιεχόμενο και τα μέσα που χρησιμοποιεί ο εκάστοτε συντάκτης, για να επιτύχει τον σκοπό του.

Μονάδες 8


β) i) Να επισημάνετε ένα παράδειγμα συνυποδηλωτικής χρήσης της γλώσσας στο Κείμενο 2 (Μονάδες 2) και να προβείτε στην αναδιατύπωση του χωρίου καταφεύγοντας στη δηλωτική χρήση της γλώσσας (Μονάδες 2). ii) Nα αντικαταστάτησετε τις λέξεις που έχουν επιτονιστεί στο ακόλουθο απόσπασμα του Κειμένου 2 με λέξεις που χρησιμοποιούνται στον καθημερινό λόγο, χωρίς να αλλοιωθεί το νόημά του (Μονάδες 3):

Προσηλωθήκαμε στην πρόδηλη και εξαιρετικά στενάχωρη διάσταση της κρίσης, την υγειονομική. Και ασχοληθήκαμε αρκετά λιγότερο με την πολιτική διάσταση. Με όσα συντελούνταν υπόκωφα, σε ένα αφανές βάθος, χωρίς βουερή κάλυψη.

Μονάδες 7


Β3 α) Ποια χαρακτηριστικά του επιστημονικού λόγου ενοφθαλμίζονται στο Κείμενο 1 (Μονάδες 4); Να σχολιάσετε τον ρόλο του ενεστώτα και της υποτακτικής (3 Μονάδες) στην 5η παράγραφο του Κειμένου 1 μέσα από σχετικά παραδείγματα.

Μονάδες 7

β) Ποια η επικοινωνιακή λειτουργία των σημείων στίξης στην έκτη παράγραφο του Κειμένου 2;

Μονάδες 8

Γ1. Πώς συνδέεται το  προς εξέταση λογοτεχνικό απόσπασμα με την υπεράσπιση των δημοκρατικών θεσμών; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με τρεις κειμενικούς δείκτες. Ποιες οι κινήσεις σας, αν βρισκόσασταν στη θέση του; Επιδοκιμάζετε ή όχι τη στάση του; (150-200 λέξεις)
 Μονάδες 15


Δ. Με μια εισήγησή σας που θα εκφωνηθεί εν όψει των σχολικών εκλογών στη σχολική μονάδα που φοιτάτε να αναφερθείτε στις συνθήκες που οδήγησαν στην κρίση του δημοκρατικού πολιτεύματος και την ενδεικνυόμενη δράση των νέων για την τόνωση των χειμαζόμενων δημοκρατικών θεσμών (300-350 λέξεις).

Μονάδες 30

 

 Μίκης Θεοδωράκης - Ζ / Mikis Theodorakis - Z

Κριτήριο Αξιολόγησης-Τέχνη (Γ΄ Λυκείου)

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ:

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΤΕΧΝΗ

Κείμενο 1 (Μη Λογοτεχνικό): Δημήτρης Μυταράς- «Τι είναι τέχνη;»



Το συγγραφικό έργο του ζωγράφου Δημήτρη Μυταρά (1934-2017) περιλαμβάνει θεωρητικά κείμενα και μελέτες για την τέχνη που έχουν εκδοθεί και σε βιβλία, αρθρογραφία στον Τύπο για διάφορα θέματα, καθώς και ποίηση.



Δημήτρης Μυταράς [1934 - 2017]



1) H τέχνη μοιάζει με κοινωνικό φαινόμενο, αλλά στην ουσία είναι ένα σχεδόν φυσικό φαινόμενο, κάτι σαν ηφαιστειακή εκτόνωση. Δεν καταγράφει την ιστορία ούτε κάνει ιστορία, ούτε προηγείται της εποχής της ούτε την ακολουθεί. H τέχνη είναι ο έρωτας, με την πλατύτερη σημασία της λέξης, είναι η έκφραση και το ξεχείλισμα μιας πληρότητας. Δεν υπακούει σε θεωρίες, τις οποίες διαψεύδει μονίμως, έχει δική της λογική και δεν ερμηνεύεται με λόγια. H τέχνη δεν είναι μαχητική ή ήρεμη, αλλά είναι σαν τον άνεμο, που άλλοτε είναι άγριος και δυνατός και άλλοτε γαλήνιος.

2) H τέχνη δε μορφώνει αλλά κάνει κάτι περισσότερο, σε συνδέει με το μυστήριο της ύπαρξης. Δεν αποδίδει δικαιοσύνη, είναι πέρα απ’ αυτή. H τέχνη δεν στρατεύεται αλλά ανήκει στους αθώους, είτε αυτοί βρίσκονται στη φυλακή είτε πρόκειται για τον αυστηρό διευθυντή της απέναντι επιχείρησης.

3) H τέχνη απευθύνεται σε ελεύθερους ανθρώπους, αλλά είναι πολύ δύσκολο να καταλάβει κανείς ποιοι είναι οι ελεύθεροι άνθρωποι. H τέχνη δεν ερμηνεύεται ούτε με πολιτικά ούτε με καλλιτεχνικά μανιφέστα. Oι σχολές, τα υλικά, οι τεχνοτροπίες, οι κοινωνικές ανακατατάξεις, οι συζητήσεις, οι φιλοσοφίες και τα κείμενα ασχολούνται μόνο με τα ερεθίσματα που δημιουργούν την τέχνη. Tην ίδια όμως τίποτε απολύτως δεν την ερμηνεύει.

4) H τέχνη δεν έχει σχέση με το μάρκετινγκ, τους πλειστηριασμούς και τιμές – όλα αυτά είναι ξένα σώματα. Tο σπήλαιο του Λασκό δεν ήταν γκαλερί. O καλλιτέχνης συχνά δε γνωρίζει αν αυτό που έκανε, είναι καλό ή κακό. Σπάνια οι πρωτοπόροι πιστεύουν ότι είναι πρωτοπόροι.

5) Για την πρωτοπορία τους σίγουροι είναι αυτοί που τους ακολουθούν. H τέχνη δεν απομυθοποιείται. «Όταν ξύσεις ένα αληθινό έργο τέχνης θα τρέξει λίγο αίμα», λέει κάποιος. Πολλά πράγματα μιμούνται την τέχνη και πολλοί μιμούνται τους καλλιτέχνες. Πολλοί καλλιτέχνες απαντούν σε ερωτήσεις που δεν υποψιάζονται. Aπαντούν σε ανθρώπους που δε γνώριζαν την ερώτηση. Άλλο είναι η μόρφωση και άλλο η καλλιέργεια του πνεύματος. H τέχνη ερμηνεύεται μόνο με τέχνη, όπως ο πιανίστας ερμηνεύει τη μουσική σύνθεση. H τέχνη δεν προοδεύει ποτέ, μην τη συγχέουμε με την επιστήμη, απλώς αλλάζει πρόσωπα και τρόπους, για να πει κάθε φορά τα ίδια πράγματα. H τέχνη είναι κάτι πολύ απλό και ο καλλιτέχνης ένας σοφός. Σοφή και η γιαγιά του απέναντι διαμερίσματος, σοφός –καθόλου απίθανο– και ο πρόεδρος της Aκαδημίας.

6) Δείτε τα πρόσωπα των ανθρώπων καθώς περνούν από τις διαβάσεις των πεζών. Δείτε τους φθαρμένους τοίχους με τις σχισμένες αφίσες και τα πολύχρωμα συνθήματα. Δείτε τα κουρελιασμένα σύννεφα καθώς δύει ο ήλιος το απόγευμα. Δείτε το απέναντι δέντρο καθώς βγαίνουν οι μικροί βλαστοί περιμένοντας την άνοιξη. Θα έχετε κάνει μια καλή αρχή και υπάρχει ελπίς να αισθανθείτε τα έργα όλων των εποχών.

7) Tο μήνυμα του έργου τέχνης είναι πάντα ποιητικό, ακόμη κι όταν παριστάνει τις σφαγές της Xίου ή τις αρβύλες του Bαν Γκογκ. Δεν είναι υποχρεωτικό να αισθάνεστε και να αγαπάτε την τέχνη. Aπλώς είναι ένα προνόμιο. Aλλά τι προνόμιο!


Άρθρο: «Τι είναι τέχνη;», Δημήτρης Μυταράς, Ένωση Καθηγητών Καλλιτεχνικών Μαθημάτων, 2007.



Κείμενο 2 (Μη Λογοτεχνικό) Λιάνα Ζωζά- “Στρατευμένη” Τέχνη: Σήμερα πιο αναγκαία από ποτέ!



H Λιάνα Ζωζά είναι ιδιοκτήτρια γκαλερί και συντάκτρια άρθρων για την Τέχνη στον έντυπο και τον διαδικτυακό τύπο. Στο παρόν άρθρο πραγματεύεται το ζήτημα της στρατευμένης τέχνης.

1) Όταν ο Picasso, έλεγε: “Η Τέχνη δεν είναι για διακόσμηση, η τέχνη πρέπει να είναι όπλο για μάχη”, το πιο πιθανό είναι να μην είχε στο νου του μόνο την Guernica και την κραυγή αγωνίας, που βγήκε μέσα από το έργο του αυτό. Μάλλον είχε, τη δύναμη που έχει η τέχνη κάθε μορφής (μουσική, κινηματογράφος, λογοτεχνία, ποίηση, εικαστικά) να σχολιάσει, να αντιδράσει, να κραυγάσει, να στείλει μαζικά μηνύματα.

2) Η Guernica, είναι ένα από τα έργα που στην ιστορία της τέχνης, εντάσσονται στη λεγόμενη “στρατευμένη” τέχνη. Η “στρατευμένη” τέχνη δεν αποτέλεσε ποτέ κίνημα. Ξεκίνησε περισσότερο σαν ένα ρεύμα, που κυρίως επηρέασε και διαμόρφωσε τον Σουρεαλισμό και είχε κυρίαρχη θέση τόσο στη Μεξικάνικη όσο και στη Ρώσικη Επανάσταση.

3) Από μόνος του ο όρος έχει την ιδιαιτερότητα του συνδυασμού δύο διαφορετικών εννοιών, όπως το “στρατευμένη” που παραπέμπει σε οριοθετημένες καταστάσεις, συγκεκριμένους στόχους και μάχες κάθε είδους. Η τέχνη από την άλλη πλευρά είναι μια έννοια με μεγάλο εύρος και επιπλέον μπορεί, να περικλείσει την αισθητική, την σκέψη και την άποψη του καλλιτέχνη.

4) Η πολιτική και ο ακτιβισμός αποτελούν στοιχεία, που συνθέτουν την “στρατευμένη” τέχνη, που στόχος της είναι να αφυπνίσει, να μεταφέρει και να ενδυναμώσει ένα μήνυμα επίκαιρο και σημαντικό. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιούνται διάφορα εικαστικά μέσα, όπως παλαιότερα η ζωγραφική και οι τοιχογραφίες και σήμερα πιο σύγχρονα μέσα, όπως οι εγκαταστάσεις, το graffiti και οι performances.

5) Κάποιες φορές η πολιτική υπερισχύει, με αποτέλεσμα η τέχνη να σταματά να είναι “στρατευμένη”. Πάντα υπάρχει μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στα κοινωνικά συμβάντα και τον ίδιο τον καλλιτέχνη, που δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστος από τα δρώμενα κι αυτό φαίνεται στο έργο του. Μήπως όμως σ’ αυτή την περίπτωση ο καλλιτέχνης καθίσταται απλός θεατής των πολιτικών θεμάτων ή το μόνο που καταφέρνει είναι να αποκωδικοποιήσει κάποια από αυτά, μέσα από την τέχνη;

6) Ο Diego Rivera με τις μουσειακού μεγέθους και εμβέλειας τοιχογραφίες του, έγραψε το δικό του κομμάτι στην ιστορία της Μεξικάνικης επανάστασης. Μαρξιστής και επηρεασμένος από την Ρώσικη επανάσταση έδωσε μέσα από την τέχνη του ένα αντι-ιμπεριαλιστικό μήνυμα. Αυτό βέβαια δεν τον εμπόδισε αργότερα να δεχτεί ανάθεση εργασίας από τους Ford και Rockefeller στην καπιταλιστική και παρεμβατική Αμερική, που είχε αποτελέσει το στόχο της αντίδρασής του.

7) Σίγουρα η “στρατευμένη” τέχνη δεν έχει σαν πρώτο της μέλημα την αισθητική ή το αν θα “αρέσει” το έργο, πόσο μάλλον αν θα είναι εμπορικό. Εξάλλου τα θέματα που πραγματεύεται είναι σκληρά από την φύση τους. Πόλεμος, μετανάστευση, πείνα και τώρα η οικονομική κρίση που τείνει να παγκοσμιοποιηθεί.

8) Τα τελευταία χρόνια, στις μεγάλες εικαστικές διοργανώσεις, υπάρχει πια, θέση για το διαφορετικό που μπορεί ακόμη και να σοκάρει, αρκεί να θίξει τα κακώς κείμενα, που η έκτασή τους έχει λάβει τεράστιες κοινωνικές διαστάσεις και να αποτελέσει βήμα για διαμαρτυρία. Μια διαμαρτυρία, όχι απέναντι πια σε έναν συγκεκριμένο “εχθρό”, αλλά σε μια γενικότερη κρίση ιδεών και αξιών.

9) Και βέβαια η επικοινωνία των εικαστικών δρώμενων είναι ευκολότερη, πιο αντικειμενική και παγκόσμιας εμβέλειας και σ’ αυτό βοηθούν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και το διαδίκτυο. Είναι η δυνατότητα, που δίνεται στους μαχόμενους καλλιτέχνες, να διαδώσουν παγκόσμια, το έργο τη δράση και την άποψή τους.

10) Είναι βέβαια αυτό αρκετό, για να αφυπνιστούν συνειδήσεις, μέσα από την τέχνη και να δοθούν λύσεις σε σημαντικά προβλήματα, που μαστίζουν την κοινωνία, όπως η ανεργία, η βία, η φτώχια, οι κοινωνικές αδικίες, ο ρατσισμός; Το σημαντικό είναι πως η τέχνη πια, βγήκε έξω από τις γκαλερί, τα μουσεία και τις συλλογές και δίνει το χέρι της ενεργά στα κοινωνικά ζητήματα, μαχητική και ετοιμοπόλεμη. Τα επόμενα χρόνια θα δείξουν, αν θα μπορέσουν, να υπάρξουν τα επιθυμητά αποτελέσματα από τη δράση της “στρατευμένης” τέχνης. Το μόνο σίγουρο είναι πως η ανάγκη για την ύπαρξή της στις μέρες μας, είναι μεγαλύτερη.

Κείμενο 3 (Λογοτεχνικό): Dylan Thomas-«Στην επιδέξια ή μελαγχολική μου τέχνη»






Ο Dylan Thomas (1914-1953) ήταν Ουαλός ποιητής και πεζογράφος. Στη σύντομη ζωή του κατάφερε να αναγνωριστεί ως ο εθνικός ποιητής της πατρίδας του και να γνωρίσει εκδοτική επιτυχία, επηρεάζοντας τη διεθνή ροκ σκηνή. Στην ποίηση του Thomas κυριαρχεί το βίωμα, ο λυρισμός, η συναισθηματική φόρτιση και η γέφυρα ή το χάσμα ανάμεσα σε ζωή και θάνατο.



Στην επιδέξια ή μελαγχολική μου τέχνη
Που ασκείται στην ήρεμη νύχτα
Όταν μόνον το φεγγάρι εξεγείρεται
Και οι εραστές κείτονται στα κρεβάτια
Με όλες τις θλίψεις μες στα χέρια τους                     5
Εργάζομαι δίπλα σε φως μελωδικό
Όχι για δόξα ή ψωμί
Ή εγκώμια και ανταλλαγές φιλοφρονήσεων
Σε αλαβάστρινες σκηνές
Αλλά για τις κοινές απολαβές                                  10
Απ’ της καρδιάς τα τρίσβαθα.
Ούτε για τον περήφανο άνδρα ξεχωριστά
Απ’ το εξεγερμένο φεγγάρι επευφημώ
Πάνω σ’ αυτές τις τρικυμισμένες σελίδες

Ούτε για τους επώνυμους νεκρούς                          15
Με τα αηδόνια τους και τους ψαλμούς τους
Αλλά μονάχα για τους εραστές, τα χέρια τους
Γύρω απ’ τις λύπες των καιρών
δεν επαινούν ούτε αμείβουν
Ούτε γνωρίζουν τη δεξιότητα ή την τέχνη μου.      20



μετάφραση: Μαρία Αρχιμανδρίτου

Ποίηση: https://monoclesite.wordpress.com/…/dylan-thomas-%CF%83%CF…/



ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:



Α1. Ποιος είναι ο σκοπός της στρατευμένης τέχνης σύμφωνα με την συντάκτρια του Κειμένου 2; Να συνοψίσετε την απάντησή σας σε μια παράγραφο 70-80 λέξεων.

Μονάδες 15

Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, με βάση τα Κείμενα 1 και 2, τις παρακάτω προτάσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό ή Λάθος. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στα κείμενα:

α) Η ερμηνεία της τέχνης είναι εύκολη υπόθεση (Κείμενο 1).

β) Τα αισθητικά κριτήρια των ρηξικέλευθων καλλιτεχνών τους βοηθούν να αποτιμήσουν την ποιότητα του έργου τους (Κείμενο 1).

γ) Υπάρχουν αντανακλάσεις της τέχνης στη φύση και την καθημερινότητά μας (Κείμενο 1).

δ) Οι στρατευμένοι καλλιτέχνες διαπνέονται από ιδιοτελή κίνητρα (Κείμενο 2).

ε) Τα έργα τέχνης που θίγουν τα σύγχρονα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας έχουν τη δυνατότητα να τύχουν παγκόσμιας απήχησης (Κείμενο 2).

Μονάδες 10

Β2 α) Ποια νομίζετε ότι είναι η πρόθεση του συντάκτη στην 1η παράγραφο του Κειμένου 1; (Μονάδες 2); Ποια η επικοινωνιακή λειτουργία της αναλογίας, του πολυσύνδετου σχήματος και της παρομοίωσης στην ίδια παράγραφο; Να αναφέρετε ένα ενδεικτικό παράδειγμα για κάθε περίπτωση (Μονάδες 6).

Μονάδες 8

β) Πιστεύετε ότι η συντάκτρια του Κειμένου 2 έχει γνώση του ζητήματος που πραγματεύεται; Να απαντήσετε λαμβάνοντας υπόψη τις γλωσσικές επιλογές της. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας παραθέτοντας συγκεκριμένες κειμενικές αναφορές.

Μονάδες 7

Β3 α) Σε μια παράγραφο 70-80 λέξεων να σχολιάσετε το απόφθεγμα: «Όταν ξύσεις ένα αληθινό έργο τέχνης θα τρέξει λίγο αίμα» που παραθέτει ο Δημήτρης Μυταράς στο Κείμενο 1.

Μονάδες 8

β) Ποια είναι η επικοινωνιακή λειτουργία της ερώτησης στην 10η παράγραφο του Κειμένου 2; (Μονάδες 2). Για ποιον λόγο η λέξη «στρατευμένη» βρίσκεται εντός εισαγωγικών στο κείμενο της Λιάνας Ζωζά. Να αξιοποιήσετε στην απάντησή σας τη σχέση των όρων «στρατευμένη» και «τέχνη», λαμβάνοντας υπόψη όσα παραθέτει η συντάκτρια  στην 3η παράγραφο του κειμένου 2 (Μονάδες 3). Για ποιους λόγους ο Δ. Μυταράς επιλέγει την προστακτική στην έκτη παράγραφο του Κειμένου 1 (Μονάδες 2).

Μονάδες 7

Γ. Ποιο είναι το θέμα του ποιήματος του Dylan Thomas, σύμφωνα με την κρίση σας; Να παραθέσετε κειμενικούς δείκτες που τεκμηριώνουν την απάντησή σας. Πιστεύετε ότι η σύγχρονη τέχνη έχει εμπορευματοποιηθεί ή όχι; (150-200 λέξεις).

Μονάδες 15



Δ. «Φυσικά υπήρχαν και υπάρχουν πάμπολλοι άλλοι, που ισχυρίζονται πως η Τέχνη δεν έχει καμιά κοινωνική αποστολή, πως η Τέχνη είναι αυτοσκοπός και πλήρης καθ’ εαυτήν». Οριακή έκφραση της άποψης αποτελεί το περιβόητο δόγμα «η Τέχνη για την Τέχνη», που τόση θραύση είχε κάνει σε παλαιότερους καιρούς με τον «αριστοκρατικό» ναρκισσισμό του.»

Μάριος Πλωρίτης



Σε μία δημοσίευση (300-350 λέξεις) στο προσωπικό σας ιστολόγιο να εκφράσετε τι σημαίνει τέχνη για εσάς, αναφερόμενοι παράλληλα στη λειτουργία της, και να απαντήσετε στο ερώτημα: «Πρέπει ο καλλιτέχνης να επηρεάζεται από τα πολιτικοκοινωνικά συμφραζόμενα της εκάστοτε εποχής; ».

Μονάδες 30

Υπερείδης-Επιτάφιος, 41-43

 

Μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου, οι Αθηναίοι εξεγέρθηκαν εναντίον των Μακεδόνων του Αντίπατρου. Απότοκο της συμμαχίας των Αθηναίων με άλλες πόλεις-κράτη ήταν η έκρηξη του Λαμιακού πολέμου (323-322 π.Χ.). Στον επιτάφιο λόγο του για τους νεκρούς της πρώτης φάσης της σύρραξης, η οποία ήταν νικηφόρα για τον αθηναϊκό στρατό, ο ρήτορας Υπερείδης (389 π.Χ. - 322 π.Χ.) αποτίνει φόρο τιμής όχι μόνο στους πεσόντες στρατιώτες αλλά κυρίως στον στρατηγό Λεωσθένη, επικεφαλής του στρατεύματος που αντιμετώπισε τους Μακεδόνες. Το απόσπασμα που ακολουθεί αποτελεί την παραμυθία (παρηγοριά) στους συγγενείς των νεκρών.

[41] Χαλεπὸν μὲν ἴσως ἐστὶ τοὺς ἐν τοῖς τοιούτοις ὄντας πάθεσι παραμυθεῖσθαι. τὰ γὰρ πένθη οὔτε λόγῳ οὔτε νόμῳ κοιμίζεται, ἀλλ’ ἡ φύσις ἑκάστου καὶ φιλία πρὸς τὸν τελευτήσαντα ὁρισμὸν ἔχει τοῦ λυπεῖσθαι. ὅμως δὲ χρὴ θαρρεῖν καὶ τῆς λύπης παραιρεῖν εἰς τὸ ἐνδεχόμενον, καὶ μεμνῆσθαι μὴ μόνον τοῦ θανάτου τῶν τετελευτηκότων, ἀλλὰ καὶ τῆς ἀρετῆς ἧς καταλελοίπασιν. [42] οὐ γὰρ θρήνων ἄξια πεπόνθασιν, ἀλλ’ ἐπαίνων μεγάλων πεποιήκασιν. εἰ δὲ γήρως θνητοῦ μὴ μετέσχον, ἀλλ’ εὐδοξίαν ἀγήρατον εἰλήφασιν, εὐδαίμονές τε γεγόνασι κατὰ πάντα. ὅσοι μὲν γὰρ αὐτῶν ἄπαιδες τετελευτήκασιν, οἱ παρὰ τῶν Ἑλλήνων ἔπαινοι παῖδες αὐτῶν ἀθάνατοι ἔσονται. ὅσοι δὲ παῖδας καταλελοίπασιν, ἡ τῆς πατρίδος εὔνοια ἐπίτροπος αὐτοῖς τῶν παίδων καταστήσεται. [43] πρὸς δὲ τούτοις, εἰ μέν ἐστι τὸ ἀποθανεῖν ὅμοιον τῷ μὴ γενέσθαι, ἀπηλλαγμένοι εἰσὶ νόσων καὶ λύπης καὶ τῶν ἄλλων τῶν προσπιπτόντων εἰς τὸν ἀνθρώπινον βίον· εἰ δ’ ἔστιν αἴσθησις ἐν Ἅιδου καὶ ἐπιμέλεια παρὰ τοῦ δαιμονίου, ὥσπερ ὑπολαμβάνομεν, εἰκὸς τοὺς ταῖς τιμαῖς τῶν θεῶν καταλυομέναις βοηθήσαντας πλείστης κηδεμονίας ὑπὸ τοῦ δαιμονίου τυγχάνειν.

Παρατηρήσεις:

Γ1. Να μεταφραστεί το ακόλουθο χωρίο του αποσπάσματος: [Χαλεπὸν μὲν ἴσως ἐστὶ … μεγάλων πεποιήκασιν.]

                                                                                                                   Μονάδες 10

Γ2. Γιατί πρέπει να περιορίσουν τον θρήνο οι συγγενείς των πεσόντων της πρώτης φάσης του Λαμιακού Πολέμου; Ποια είναι η ανταμοιβή αυτών των νεκρών σύμφωνα με τον Υπερείδη;

                                                                                                                   Μονάδες 10

Γ3 α) Να γραφούν οι μετοχές αορίστου των ρημάτων του αποσπάσματος. Να μη γίνει καμία αλλαγή στη φωνή.

οἱ παρὰ τῶν Ἑλλήνων ἔπαινοι παῖδες αὐτῶν ἀθάνατοι ἔσονται. ὅσοι δὲ παῖδας καταλελοίπασιν, ἡ τῆς πατρίδος εὔνοια ἐπίτροπος αὐτοῖς τῶν παίδων καταστήσεται.

                                                                                                                     Μονάδες 3

β) Να γραφούν τα παραθετικά των υπογραμμισμένων επιθέτων του αποσπάσματος: μεγάλων, εὐδαίμονές πλείστης.

                                                                                                                     Μονάδες 3

γ) Να γράψετε στο τετράδιό σας τον τύπο που ζητείται για

καθεμία από τις παρακάτω λέξεις:      

  γήρως: δοτική ενικού 

  ἄπαιδες: αιτιατική πληθυντικού

  πατρίδος: κλητική ενικού                                                                                     

  εὔνοια: γενική ενικού                                                                                                              

                                                                                                                    Μονάδες 4

Γ4) i) Να τραπεί το ακόλουθο απόσπασμα στον πλάγιο λόγο με πρόταση εξάρτησης: «Ὁ ῥἠτωρ ἔφη:». Να αξιοποιήσετε όλους τους δυνατούς τρόπους.

 εἰ μέν ἐστι τὸ ἀποθανεῖν ὅμοιον τῷ μὴ γενέσθαι, ἀπηλλαγμένοι εἰσὶ νόσων καὶ λύπης καὶ τῶν ἄλλων τῶν προσπιπτόντων εἰς τὸν ἀνθρώπινον βίον.

                                                                                                                     Μονάδες 5

ii) Nα γίνει πλήρης συντακτική ανάλυση της πρότασης: 

ὥσπερ ὑπολαμβάνομεν

                                                                                                                    Μονάδες 2

iii) Να αναγνωριστεί η μετοχή και να αναλυθεί σε δευτερεύουσα πρόταση:

τούς βοήθήσαντας

                                                                                                                     Μονάδες 3

Κριτήριο Αξιολόγησης-Αθλητισμός (Γ΄ Λυκείου)

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ:

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

Κείμενο 1 (Μη Λογοτεχνικό): Νατάσα Μπαστέα, Γιώργος Χούπης- Όταν ο αθλητισμός συνάντησε... χρήμα και αναβολικά




Η ίδρυση της Δ.Ο.Ε. το 1894. Ανάμεσα στα μέλη της ο πρώτος πρόεδρος Δημήτριος Βικέλας (καθιστός στο κέντρο) και ο οραματιστής των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων Πιέρ Ντε Κουμπερτέν (όρθιος αριστερά).


Με την αυγή του 20ού αιώνα, το πνεύμα του αθλητισμού είχε αρχίσει ήδη να
παίρνει τη μορφή που είχε διαλέξει λίγα χρόνια πριν ο Πιέρ ντε Κουμπερτέν.
Citius, Altius, Fortius. Με την πάροδο των χρόνων όμως, αυτή η μορφή άρχισε να
αλλοιώνεται, το πνεύμα «το αληθινό» χάθηκε, οι άνθρωποι έγιναν πιο
εγωκεντρικοί κι ο αθλητισμός στράφηκε σε άλλες αξίες, γεμίζοντας «πληγές». Τα
χρήματα έφεραν το ντόπινγκ, τη βία, την αλαζονεία πολλές φορές. Ακόμα κι η
πολιτική τραυμάτισε αρκετές φορές το αθλητικό κίνημα. Κι ο αθλητής του 21ου
αιώνα θέλουμε να ελπίζουμε απλώς ότι δεν θα είναι «μηχανή».


Ήταν λοιπόν η εποχή που ο αθλητισμός σε όλον τον κόσμο άρχιζε να εκδηλώνεται
και ως κοινωνικό φαινόμενο. Οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες, το 1896, στην Αθήνα,
ήρθαν να οργανώσουν το αθλητικό κίνημα σε μια νέα βάση, κόντρα σε πολύ δύσκολη
και «φορτισμένη» εποχή. Στα βρετανικά νησιά, το ποδόσφαιρο ήταν ήδη δημοφιλές, όπως και το τένις. Ορισμένα αγωνίσματα του στίβου, ο δρόμος, το άλμα, η λιθοβολία, αναγνώσματα από τα έπη του Ομήρου, ήταν επίσης αγαπητά στο κοινό. Το 1891, ο Καναδός καθηγητής φυσικής αγωγής Τζέιμς Νέισμιθ είχε επινοήσει στο Σπρίνγκφιλντ το μπάσκετ.


Όμως, το όραμα του Πιέρ ντε Κουμπερτέν δεν ήταν σε όλους κατανοητό. Σύντομα άρχισε κι ο ρατσισμός να δείχνει το πρόσωπό του. Ο Αδόλφος Χίτλερ αρνήθηκε να
χαιρετήσει τον έγχρωμο Τζέσε Όουενς το 1936, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του
Βερολίνου. Τα χρόνια που θα ακολουθούσαν θα ήταν ακόμα πιο δύσκολα, αφού αυτή
η μορφή διάκρισης των ανθρώπων φαίνεται να έχει ¬ ακόμα και στο κατώφλι του
21ου αιώνα ¬ σοβαρή επίδραση στην κοινωνία. Σιγά σιγά η πολιτική άρχισε να
διεισδύει επικίνδυνα κι ο απλός αθλητής έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης της
βούλησης ανθρώπων που ενεργούσαν με διαφορετικά κίνητρα. Ποιος ξεχνάει το
μποϊκοτάζ των Ολυμπιακών Αγώνων της Μόσχας και του Λος Άντζελες;


Όταν οι αθλητές άρχισαν να γίνονται επαγγελματίες, σύντομα, «το ωραίο, το μεγάλο και το αληθινό» έδωσαν πολύ χώρο στη σκοπιμότητα. Οι εποχές του Κοροίβου του Ηλείου, νικητή στον δρόμο στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες, το 776 π.Χ., και του Σπύρου Λούη ήταν πολύ μακρινές. Η φυσική δύναμη που προερχόταν μέσα από την προπόνηση δέχτηκε μεγάλες προσθήκες από την επιστήμη.


Τα γήπεδα στην αρχή ήταν χωμάτινα, ο στίβος αποτελούνταν από καρβουνόσκονη, οι
αθλοπαιδιές παίζονταν σε τσιμέντο, όλα αυτά αντικαταστάθηκαν ¬ φυσική συνέπεια
του εκσυγχρονισμού ¬ από το ταρτάν, το χορτάρι, το παρκέ. Ο αθλητισμός όμως δέχτηκε νέες αλλοιώσεις. Στην αρχή ήταν οι φήμες για
ενίσχυση της δύναμης με διάφορες ουσίες. Αυτές οι φήμες σύντομα αποδείχτηκαν
αληθινές και το ντόπινγκ εξελίχθηκε στη μεγαλύτερη «μάστιγα». Το φίλαθλο κοινό
σοκαρίστηκε όταν έμαθε ότι αθλητές όπως ο Μπεν Τζόνσον, η Μέρλιν Ότι, ο Χαβιέ
Σοτομαγιόρ, μεγάλα ονόματα του στίβου, είχαν κάνει χρήση απαγορευμένων ουσιών.
Ιδιαίτερα στα ομαδικά σπορ, οι αντίπαλοι δεν είχαν πλέον να ανταγωνιστούν μόνο
τη δύναμή τους στους αγωνιστικούς χώρους, αλλά και τις όποιες άλλες
καθημερινές διαφορές τους (ιδεολογικές, πολιτικές, θρησκευτικές). Στη
Γλασκώβη, η κόντρα των οπαδών των ποδοσφαιρικών ομάδων Σέλτικ και Ρέιντζερς
έχει τις ρίζες της στη θρησκεία. Οι πρώτοι είναι καθολικοί και οι δεύτεροι
προτεστάντες. Η βία άρχισε να δείχνει το αποκρουστικό πρόσωπό της. Ακόμα μια
«μάστιγα» που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ολοκληρωτικά το αθλητικό κίνημα,
ακόμα και στις ημέρες μας. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τα επεισόδια και τους
νεκρούς στο Στάδιο Χέιζελ των Βρυξελών, το 1985, πριν από την έναρξη του
τελικού του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, ανάμεσα στη Γιουβέντους και στη Λίβερπουλ;


Αυτό που μοιάζει να εκλείπει όλο και περισσότερο είναι ο ανθρώπινος
παράγοντας. Ο αθλητής σιγά σιγά έπαψε να ανυψώνεται και το οικονομικό κέρδος
αναδείχτηκε σε βασικό κίνητρο που έχει επικαλύψει τον αρχικό στόχο. Οι
απίστευτες αποδοχές αθλητών όπως του μπασκετμπολίστα Μάικλ Τζόρνταν
δημιούργησαν τον «μύθο» του σύγχρονου Μίδα που κυριαρχεί στους αγωνιστικούς
χώρους. Για να έρθει στην Αθήνα, το 1906, ο Καναδός μαραθωνοδρόμος Γουίλιαμ
Σέρινγκ χρησιμοποίησε την αποζημίωση από τη δουλειά του, έπαιξε στον
ιππόδρομο, ενώ δούλεψε ως πορτιέρης στον σιδηροδρομικό σταθμό της Αθήνας έως
την ημέρα έναρξης των αγώνων. Σήμερα οι αθλητές ταξιδεύουν κυρίως σε «πρώτη
θέση» και αμείβονται πλουσιοπάροχα.


Ο αθλητής του 21ου αιώνα μπορεί να μοιάζει με υπεράνθρωπο. Θα προσπαθεί να
μάθει μέχρι πού φτάνουν τα ανθρώπινα όρια και κάθε αγώνας θα μοιάζει με "μιά
χλιδάτη παράσταση" από την οποία θα έχει να αποκομίσει μόνο το κέρδος. Ο αθλητής του 21ου αιώνα θέλουμε να ελπίζουμε ότι δεν θα να έχει "δραπετεύσει"
από ταινία του Πολ Βερχόβεν. Μπορεί να διαθέτει υψηλό δείκτη νοημοσύνης
(άλλωστε η σκέψη παίζει βασικό ρόλο στον αθλητισμό), αλλά να μην είναι σε θέση
να ελέγχει τις πραγματικές δυνατότητες του. Για αυτές, μπορεί να φροντίζουν
άλλοι. Μπορεί η προπόνησή του να στηρίζεται αποκλειστικά σε μηχανήματα, η
διατροφή του να ελέγχεται από τους ειδικούς, η καθημερινή ζωή του μπορεί να
εξαρτάται από την ομάδα που τον περιβάλλει.


Σενάρια επιστημονικής φαντασίας; Ισως. Το βέβαιο είναι ότι ο επαγγελματισμός
στον αθλητισμό έχει εισχωρήσει σε πολύ επικίνδυνα σημεία. Οι διάφορες
εταιρείες δεν ξοδεύουν τυχαία τα χρήματα τους. Κι όσο οι αθλητές εξαρτώνται
και από αυτές, ο ανθρώπινος παράγοντας θα τείνει να εκλείψει όλο και περισσότερο.




Εφημερίδα: Τα Νέα (16 Δεκεμβρίου 1999)





Η τραγωδία του Χέιζελ (1985)


Κείμενο 2 (Μη Λογοτεχνικό): Λουκάς Βελιδάκης-Η σκοτεινή στατιστική του χουλιγκανισμού και ο επόμενος νεκρός…

Πέμπτη, 29 Μαρτίου 2007: Η λεωφόρος Λαυρίου, στο ύψος της Παιανίας, βάφεται κόκκινη από το αίμα ενός οπαδού του Παναθηναϊκού, του Μιχάλη Φιλόπουλου. Κυριακή, 5 Ιανουαρίου 2020: Στο κέντρο της Θεσσαλονίκης έχασε τη ζωή του ένας 28χρονος Βούλγαρος, οπαδός του Άρη... Ανάμεσα σε αυτό το χρονικό περιθώριο το μόνο που λείπει από τον παραλογισμό των επεισοδίων ανάμεσα σε χούλιγκανς είναι ότι δεν υπήρχε νεκρός... Χουλιγκανισμός: Αναρωτηθείτε, ωστόσο, για μερικά δευτερόλεπτα. Ποιος δεν το περίμενε; Ποιος δεν υπέθετε ότι κάποια στιγμή θα θρηνούσαμε και πάλι θύματα; Ποιος δεν ήξερε ότι ομάδες χούλιγκανς, καλυμμένες πίσω από τα χρώματα των συλλόγων που υποστηρίζουν, έχουν εδώ και πολλά χρόνια ανοίξει ένα κύκλο βίας γύρω από τον οποίο περιστρέφονται δαιμονισμένα; Το θέμα δεν είναι ούτε αθλητικό, ούτε καν αστυνομικό… Εμπίπτει στη σφαίρα της κοινωνιολογίας, όταν ολοκληρώνεται ο ρόλος της εγκληματολογίας.

Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Μόνο οι εθελοτυφλούντες και αυτοί που έχουν μάθει να κρύβονται πίσω από το δάκτυλο τους, χύνοντας εκ των υστέρων κροκοδείλια δάκρυα, μπορούν να υποστηρίξουν ότι είχαν άγνοια, ότι βρίσκονταν σε βαθύ σκοτάδι.

Στις μέρες μας είναι εξαιρετικά εύκολο είναι να βρεις στο Διαδίκτυο βιντεάκια με οπαδούς να συγκρούονται ή συζητήσεις στις οποίες υπάρχει ανταλλαγή απειλών. Τα social media είναι το παράλληλο πεδίο της “διαμάχης”, όπου οι χούλιγκανς επιδεικνύουν τα κατορθώματα τους και ανταγωνίζονται με τους αντιπάλους για το ποιος είναι ο πιο βίαιος. Κοντολογίς, οι οπαδοί παρουσιάζουν τις παρανομίες τους, πανηγυρίζοντας για αυτές…

Η τεχνολογία βρίσκεται ήδη στο μέλλον. Οι πρωταγωνιστές των επεισοδίων δεν είναι κάποιοι άγνωστοι περιθωριακοί που κλείνουν «ραντεβού θανάτου» σε σκοτεινά σοκάκια. Υπάρχουν ιστοσελίδες και fora οπαδών στα social media με πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό. Οι επιθέσεις εναντίον των «αντιπάλων» είναι πράξη τιμής. Το να πάρεις το κασκόλ ή τη φανέλα του «εχθρού» είναι τρόπαιο. Και αυτομάτως ανεβαίνεις στα μάτια των «συντρόφων». Κάπως έτσι έχει η κατάσταση. Έτσι απλά…

Το περιστατικό με το νεκρό οπαδό μέσα από την τραγικότητα του απλώς απογυμνώνει τις υποβόσκουσες αλήθειες μας. Πίσω και κάτω από την πολιτικώς ορθή καθημερινότητα μας υπάρχουν ομάδες ανθρώπων που έχουν στραφεί στην τυφλή βία προκειμένου να βρουν σκοπό ζωής. Ανθρώπων που η κοινωνία τους έχει εξωπετάξει, η ανεργία τους μαστίζει, τα ναρκωτικά είναι η «λύση» και η βία αποτελεί τη φωτογραφία δίπλα στην ταυτότητα τους. Τη νέα τους ταυτότητα…

Λύση για να σπάσει αυτό το απόστημα; Οι κατασταλτικοί μηχανισμοί της αστυνομίας δεν έχουν δουλέψει ποτέ επί της ουσίας και σε βάθος. Η βία παράγει βία. Το να κλείσουμε όλα τα γήπεδα, να σταματήσουμε όλα τα πρωταθλήματα, να ρίξουμε στον Καιάδα το οτιδήποτε έχει να κάνει με χώρους συνάντησης οπαδών δεν πρόκειται να οδηγήσει σε αποτέλεσμα. Το ζήτημα δεν είναι ούτε αθλητικό, ούτε αστυνομικό.

Το θέμα έχει να κάνει με τη διάρθρωση της κοινωνίας μας. Αυτοί οι «χρήσιμοι ηλίθιοι» είναι εν δυνάμει «πυρηνικά όπλα» στα χέρια των όποιων και όσων εξουσιάζουν. Τους βολεύει η παρουσία τους. Είναι ψηφοφόροι, είναι πελάτες, είναι ο προσωπικός στρατός… Ως σκέψη τρομάζει- και δυστυχώς δεν είναι σενάριο συνωμοσίας.

Το να γίνει λόγος για έλλειμμα παιδείας είναι τουλάχιστον περιττό. Εδώ δεν έχουμε παιδεία στην οδική μας συμπεριφορά (τι πιο απλό;) και σκοτωνόμαστε στους δρόμους. Σιγά μην είχαμε στο χώρο των οπαδών…

Μια σκοτεινή άβυσσος έχει απλωθεί μπροστά μας. Ένας νέου τύπου χουλιγκανισμός, με ταυτοτικά στοιχεία, μοιάζει με καζάνι που βράζει. Αν δεν υπάρξει άμεση και έγκαιρη πολύπλευρη αντιμετώπιση του φαινομένου, με μαθηματική βεβαιότητα θα μετρήσουμε και νέους νεκρούς. Κι είναι να απορείς, αν στις μέρες μας η ζωή έχει χάσει τόσο πολύ την αξία της, ώστε ένα ακόμα θύμα του χουλιγκανισμού να γίνεται μέρος μιας σκοτεινής στατιστικής…

flash, gr

06.01.2020

Κείμενο 3 (Λογοτεχνικό): Θοδωρής Μπελίτσος-"Μαραντώνες" της δεκάρας



Ο Θοδωρής Μπελίτσος (1957) είναι συγγραφέας ιστορικών, λαογραφικών και λογοτεχνικών βιβλίων. Το παρόν διήγημα γράφτηκε την επαύριον του θανάτου του Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα (1960-2020) και είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Αργεντίνου άσου του ποδοσφαίρου.



En memoria de Diego Armando.







Ξαφνικά άρχισε να βρέχει, χωρίς κανείς να το περιμένει. Ο ήλιος που φώτιζε ακόμα τα σπίτια, άξαφνα χλώμιασε και ξεκίνησε ένα ψιλόβροχο, εκνευριστικό, που πασπάλιζε τις στέγες, τις αυλές, τα χωράφια και το γήπεδό μας.



Ο Μαραντόνα δεν έδωσε σημασία, δεν χαμπάριαζε ούτε από βροχή ούτε από κρύο. Κουβαλούσε ατάραχος την μπάλα στη λάσπη, όπως και πριν. Συνέχισε να τριπλάρει όποιον εύρισκε στο διάβα του και να σκοράρει. Όταν η βροχή σταμάτησε το σκορ ήταν ήδη 5-0.



Μούσκεμα πήγαμε προς την αποθήκη που έγραφε "Αποδητύρεια", ανορθόγραφα, όπως ανορθόγραφη ήταν και η ονομασία της ομάδας στην είσοδο του γηπέδου: "Πορφιρώς Αστίρ Κάτω Παιδινού". Ο Θανάσης, ο γραμματέας της ομάδας, δεν τόχε με την ορθογραφία από τότε που ήμασταν στο δημοτικό, αλλά ήταν εγωιστής, δεν ρωτούσε κι όλας. Τέλος πάντων, ανορθόγραφη ομάδα ήμασταν, και στην επιγραφή και μέσα στο γήπεδο.



Ο Τάκης ο Δεκάρας, που είχε δικιά του επιχείρηση στη Νάπολη, μας παραχώρησε δέκα στρέμματα τόπο για γήπεδο και μίλησε στον Μαραντόνα. Εκείνος μας λυπήθηκε κι έστειλε φανέλες της Νάπολι, με τα ονόματα στην πλάτη. Τι τό 'θελε το ψυχικό κι αυτός; Καυγάς άγριος ξέσπασε στ' αποδυτήρια ποιός θα φορέσει τη φανέλα με το νούμερο 10 που έγραφε Μαραντόνα. Με τα πολλά βρέθηκε η άκρη κι αποφασίσαμε να τη φοράμε εναλλάξ.



Από τότε, σαν από θαύμα, η ομάδα διορθώθηκε. Έγινε πραγματικός "Πορφυρός Αστήρ", όχι μόνο στον τίτλο αλλά και στο παιχνίδι. Λες κι ο Μαραντόνα μας καθοδηγούσε, πετυχαίναμε τη μια νίκη μετά την άλλη. Το έμαθε ο Δεκάρας κι όλος χαρά έστειλε συνεργείο από τη Νάπολη να τραβήξει στιγμιότυπα. Αυτό ήταν! Την είδαμε όλοι μπαλαδόροι. Αρχίσαμε να ονειρευόμαστε μεταγραφές και μεγαλεία, στάδια γεμάτα κόσμο, σπόνσορες να μας τάζουν άπειρα φράγκα, λιμουζίνες με γκόμενες να μας περιμένουν μετά το ματς και τον Μαραντόνα να μας χειροκροτεί.



Όταν ήρθε το συνεργείο, παίζαμε με την Αστραπή της Κορακόπετρας. Αρχαίο ντέρμπι, από τότε που δεν υπήρχε ούτε η μπάλα ούτε το ποδόσφαιρο, από τότε που οι παππούδες μας με τους γκράδες μάλωναν για τα σύνορα των λιβαδιών και το δικαίωμα στα νερά του ποταμού. Η Κορακόπετρα μας την είχε φυλαγμένη. Εμείς παίζαμε στο... Ολύμπικο και το Σαν Σίρο, ενώ εκείνοι έπαιζαν στο ξεροχώραφο του Δεκάρα. Δεν προλαβαίναμε να μετράμε τα γκολ.



Το συνεργείο έφυγε απογοητευμένο. Πώς να δείξει στον Δεκάρα και τον Μαραντόνα την ξεφτίλα μας; Καθώς βγαίναμε σκοτεινιασμένοι από τα αποδυτήρια, ο Θανάσης ο γραμματέας μας την είπε ανορθόγραφα:



"Τι περιμένατε; Μαραντώνες του Δεκάρα είσαστε!"



Θ. Μπελίτσος, 30/11/2020.

Πηγή:http://belitsosquarks.blogspot.com/2020/11/blog-post_30.html

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

 

Α. Πώς φαντάζονται τους μελλοντικούς αθλητές οι συντάκτες του Κειμένου 1; Να συνοψίσετε την απάντησή σας σε μια παράγραφο 70-80 λέξεων.

Μονάδες 20                                                                                                            

Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, με βάση τα Κείμενα 1 και 2, τις παρακάτω προτάσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό ή Λάθος. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στα κείμενα:

 

α) Η αρχαία ελληνική γραμματεία αναφέρεται σε δημοφιλή μέχρι σήμερα αθλήματα. (Κείμενο 1)

β) Στους ολυμπιακούς αγώνες της Μόσχας και του Λος Άντζελες συμμετείχαν όλες οι χώρες του πλανήτη. (Κείμενο 1).

γ) Ο χουλιγκανισμός είναι αμιγώς αθλητικό φαινόμενο και δεν συνδέεται με προβλήματα κοινωνικής παθογένειας (Κείμενο 2).

δ) Οι οπαδοί εκθέτουν την παραβατική δράση τους στο διαδίκτυο για λόγους γοήτρου και ανταμοιβής από τον περίγυρό τους (Κείμενο 2).

ε) Η περιστολή κάθε αθλητικής δραστηριότητας θα λύσει το πρόβλημα της βίας εντός και εκτός γηπέδων (Κείμενο 2).

 Μονάδες 10                                                                                                             

Β2 α) Αν ο σκοπός του συντάκτη του Κειμένου 2 είναι η ευαισθητοποίηση του αναγνώστη για το πρόβλημα, πώς επιτυγχάνεται (4 μονάδες); Να τεκμηριώσετε την απάντηση σας σχολιάζοντας τη λειτουργία δύο σημείων στίξης και δύο σχημάτων λόγου που δικαιολογούν τον σκοπό συγγραφής (4 μονάδες).

 Μονάδες 8                                                                                                                 

 β) i) Οι συντάκτες του Κειμένου 1 μέσω της αναφοράς τους: «το ωραίο, το μεγάλο, το αληθινό» επικαλούνται το ποίημα «Ολυμπιακός Ύμνος» που έγραψε ο Κωστής Παλαμάς εν όψει της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα του 1896. Τι προσδίδει στο κείμενο η επίκληση στον συγκεκριμένο στίχο του εθνικού  ποιητή; Nα λάβετε υπόψη σας την εξέλιξη του ολυμπιακού ιδεώδους στον χρόνο (Μονάδες 5). ii) Να δώσετε έναν νέο τίτλο που να ανταποκρίνεται πλήρως στο κείμενο 1, αξιοποιώντας τη συνυποδηλωτική χρήση της γλώσσας (Μονάδες 2).

  Μονάδες 7                                                                                                                     

Β3 α) Να αναλύσετε το νόημα  του ακόλουθου χωρίου του Κειμένου 2: «Αυτοί οι «χρήσιμοι ηλίθιοι» είναι εν δυνάμει «πυρηνικά όπλα» στα χέρια των όποιων και όσων εξουσιάζουν. Τους βολεύει η παρουσία τους. Είναι ψηφοφόροι, είναι πελάτες, είναι ο προσωπικός στρατός…» σε μια παράγραφο 70—80 λέξεων.

Μονάδες 5                                                                                                            

β) Ποιο είδος σύνταξης επιλέγουν οι συντάκτες στην 5η παράγραφο του Κειμένου 1; Να αιτιολογήσετε τη συγκεκριμένη συντακτική επιλογή (Μονάδες 2). Ποια είναι η οπτική των συντακτών του ίδιου κειμένου; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στο κείμενο (Μονάδες 3).

 Μονάδες 5                                                                                                                                                                              

Γ. Ποιο είναι το θεματικό κέντρο του διηγήματος του Θοδωρή Μπελίτσου, σύμφωνα με την κρίση σας; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας παραθέτοντας συγκεκριμένους κειμενικούς δείκτες; Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο ενδεικνυόμενος ρόλος των προτύπων στη ζωή των νέων; (150-200 λέξεις)

 Μονάδες 15                                                                                                                                                                                                         

Δ. Σε μια εισήγηση που θα εκφωνηθεί στο πλαίσιο διεξαγωγής της αθλητικής εβδομάδας στο σχολείο σας, να αναφερθείτε στα αίτια εκφυλισμού του αθλητισμού και να προτείνετε τρόπους για την αποκατάσταση του κλονισμένου αθλητικού ιδεώδους. (300—350 λέξεις)

Μονάδες 30