Γ΄ Λυκείου-Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία: Κριτήριο Αξιολόγησης (Διαφήμιση)

 

Κριτήριο Αξιολόγησης

Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία Γ΄ Λυκείου

Θεματική Ενότητα: Διαφήμιση

Κείμενο 1 (Μη Λογοτεχνικό): Γιώργος Χ. Ζώτος-Η Χρησιμοποίηση των Στερεοτυπών στην Ανάπτυξη του Μηνύματος

Ο Γιώργος Χ. Ζώτος είναι Ομότιμος Καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ και του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου.

Τα στερεότυπα περιγράφουν ρόλους που αποδίδονται σε άτομα ή σε ομάδες και είναι συνήθως αποδεκτά από την πλειονότητα ενός κοινω­νικού συνόλου. Έχουν ισχύ για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, που άλ­λοτε διαρκεί περισσότερο και άλλοτε λιγότερο. Ο πυρήνας του περιεχομένου ενός στερεότυπου, ενδεχομένως, μπορεί να στηρίζεται σε υπαρκτά δεδομένα. Η ομογενοποίηση όμως ατόμων και ομάδων, σχετικά με τον ρόλο τους και την ένταξη τους σε συγκεκριμένο στερεότυπο, αδυνατεί να συλλάβει τις διαφορές που υπάρχουν και τις διαφοροποιήσεις που πραγ­ματοποιούνται στη διάρκεια του χρόνου. Επίσης αδυνατεί να συλλάβει τις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά του κάθε ατόμου ξεχωριστά, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ευρέως διαδεδομένες ή ακόμη και δημο­φιλείς παρανοήσεις. Π.χ. "Ο τεμπέλης και προχειρολόγος Νεο-Έλληνας".

 

Στις σύγχρονες κοινωνίες η διαφήμιση συχνά αναπαράγει τα στερεό­τυπα και τις επικρατούσες απόψεις και καθρεφτίζει την υπάρχουσα πραγματικότητα. Η ανάπλαση όμως της πραγματικότητας γίνεται μ' ένα επιλεκτικό και ιδιότυπο τρόπο. Δηλαδή στηρίζεται στις "χρονικές υστερή­σεις" (Time Lags) και αδράνειες που υπάρχουν σε κάθε κοινωνικό σύνο­λο, αλλά και στις επιλογές των διαφημιζομένων που αφορούν τα προϊό­ντα τους. Π.χ. είδη οικιακού καθαρισμού ή απορρυπαντικά εμφανίζουν τις περισσότερες φορές τη γυναίκα ως νοικοκυρά και ασχολούμενη απο­κλειστικά με την καθαριότητα του σπιτιού. Έρευνες που πραγματοποιή­θηκαν στην έντυπη διαφήμιση στις Η.Π.Α., στην Ελλάδα, στη Δανία, Αγ­γλία, Ιταλία και Νέα Ζηλανδία, σε ένα χρονικό ορίζοντα περίπου είκοσι χρόνων, αποδεικνύουν ότι δεν παρουσιάζουν την ακριβή εικόνα της γυναί­κας, η οποία έχει σημαντική συμμετοχή στην οικονομία και στην κοινωνία. Η γυναίκα παρουσιάζεται με ένα τρόπο μειωτικό σε σχέση με τις ικανότη­τες και τις δυνατότητες της. Αν και τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια πρόοδος ως προς την αποτύπωση ρόλων, που αντιστοιχίζονται στην κοινω­νική πραγματικότητα, ωστόσο σε μεγάλο βαθμό διατηρούνται στις διαφη­μίσεις τα παραδοσιακά και μειωτικά στερεότυπα για τη γυναίκα.

 

Ειδικότερα για την Ελλάδα παρατηρείται μια σημαντική μείωση της συχνότητας εμφάνισης ορισμένων στερεοτύπων για τις χρονικές περιόδους 1982/83, 1987/88 και 1996 όπως: τα στερεότυπα "γυναίκα νοικοκυρά" και "γυναίκα εξαρτημένη από τον άντρα" εμφανίζονται με ποσοστά συχνότητας 12,9%, 6,9% και 8,8% για το πρώτο στερεότυπο και για το δεύτερο με ποσοστά συχνότητας 10,2%, 7,0% και 0,30% αντίστοιχα. Αντίθετα, παραμένει σε σταθερά υψηλά επίπεδα το στερεότυπο που παρουσιάζει τη γυναίκα "ως σεξουαλικό αντικείμενο" με ποσοστά γύρω στο 13%, ενώ το στερεότυπο "γυναίκα που ασχολείται αποκλειστικά με τη φυσική ελκυστικότητα και ομορφιά" από ποσοστό 33,6% το 1982/83, εκτοξεύεται σε ποσοστό 48% το 1996. Επισημαίνεται ότι περίπου μία στις δύο σύγχρονες διαφημίσεις εμφανίζει τη γυναίκα να ασχολείται αποκλειστικά με την εμφάνιση της. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα μονοδιάστατη παρουσίαση των δραστηριοτήτων του γυναικείου φύλου. Ταυτοχρόνως, η εικόνα "της γυναίκας που είναι προσανατολισμένη στην καριέρα της" εμφανίζεται με μικρή συχνότητα, η οποία κυμαίνεται από 5,2% το 1987/88, σε 3,1% το 1996 και οι διαφημίσεις που παρουσιάζουν "τη γυναίκα σε μη παραδοσιακές δραστηριότητες", εμφανίζονται με συχνότητα παρουσίασης από 13,7% το 1982/83, σε 12,1% το 1987/88 και 7,2% το 1996.

Απ' όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, ίσως μπορεί να διατυπωθεί το ερώτημα: Μήπως αυτά τα στερεότυπα είναι "δημοφιλή" και "πωλούν" (π.χ. σεξ); Δεν θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι στην κυριολεξία το "σεξ" από μόνο του ως στερεότυπο είναι αποτελεσματικό. Έρευνα της εταιρείας Starch διαπιστώνει ότι η συνάφεια των επί μέρους στοιχείων, τα συμφραζόμενα και οι συμβολισμοί που αναπτύσσονται, έχουν θετική επίπτωση στην προσέλκυση της προσοχής και του ενδιαφέροντος, καθώς και στην ανάκληση στη μνήμη τμημάτων του μηνύματος. Μία άλλη εμπειρική μελέτη καταλήγει ότι ο "ερωτισμός" και το "σεξ", ως διαφημιστικά θέματα, θεωρούνται λιγότερο ως ζήτημα "γυμνού" και προσανατολίζονται περισσότερο στις έμμεσες και υπονοούμενες αναφορές.

Η αξιοποίηση στερεότυπων στην ανάπτυξη του μηνύματος παρουσιάζει ενδιαφέρον για τους εμπλεκόμενους και σχετίζεται με την αποτελεσματικότητα της διαφήμισης. Υποτιμητικές εικόνες της γυναίκας στη διαφήμιση, ενδεχομένως να έχουν για τον διαφημιζόμενο σοβαρές οικονομικές απώλειες, αλλά και για την κοινωνία σημαντικές επιπτώσεις, αν γίνει αποδεκτό ότι επηρεάζουν το καταναλωτικό κοινό και ότι αναπαράγουν και δημιουργούν στερεότυπα. Οι γυναίκες αποτελούν ένα καθοριστικό τμήμα του οικονομικά ενεργού πληθυσμού και κατέχουν σημαντικό μερίδιο από το συνολικό διαθέσιμο εισόδημα. Αν ενοχληθούν ή προσβληθούν από τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζονται οι δραστηριότητες τους στην κοινωνία, μπορεί να αγνοήσουν ή και να αρνηθούν να αγοράσουν εκείνα τα προϊόντα, που στη διαφήμιση τους αξιοποιούν παρωχημένα ή και υποτιμητικά στερεότυπα. Θα πρέπει όμως να αναφερθεί ότι η χρησιμοποίηση συγκεκριμένων στερεοτύπων είναι συνάρτηση του είδους του προϊόντος που διαφημίζεται, αλλά και του μέσου μαζικής επικοινωνίας στο οποίο αυτά θα εκτεθούν.

Πηγή:  Γιώργος Χ. Ζώτος, Η σχεδίαση και η ανάπτυξη της διαφήμισης (απόσπασμα)

Κείμενο 2 (Μη Λογοτεχνικό): Δημήτρης Τσινικόπουλος- Η παραπλανητική δύναμη της διαφήμισης (απόσπασμα)

Ο Δημήτρης Τσινικόπουλος είναι λογοτέχνης και δοκιμιογράφος.

Είναι πασίγνωστο ότι η διαφήμιση προϊόντων της αγοράς τα τελευταία χρόνια, έχει λάβει γιγαντιαίες διαστάσεις. Κάποτε, όχι στο μακρινό παρελθόν, πριν από λίγες δεκαετίες, γινότανε διαφημίσεις ορισμένων προϊόντων επιχειρηματιών από το ραδιόφωνο και από τον περιοδικό τύπο, με περιορισμένα αποτελέσματα. Εκείνες οι διαφημίσεις διατηρούσαν βέβαια μια κάποια ευπρέπεια και ήταν νομίζω σε ανεκτά όρια. Ο καταναλωτής τις έβλεπε με αυτοσυγκράτηση και δεν επηρεαζότανε σε μεγάλο βαθμό. Λειτουργούσαν περισσότερο σαν μια υπενθύμιση της ύπαρξης αυτών των προϊόντων σε μια εποχή που δεν υπήρχε οξύτατος εμπορικός ανταγωνισμός.

Τα πράγματα άρχισαν ν’ αλλάζουν δραστικά από τότε που εισέβαλε δυναμικά στη ζωή του σύγχρονου καταναλωτή η τηλεόραση. Κι ακόμα περισσότερο, από τότε που εμφανίστηκαν τα ιδιωτικά κανάλια. Κοινό μυστικό: τα τελευταία, τρέφονται ή διατηρούνται εν ζωή απομυζώντας τεράστια χρηματικά κονδύλια από εταιρίες πολυεθνικές ή μη, που έναν και μόνο στόχο έχουν: να φουσκώσουν περισσότερο το ήδη πεφυσιωμένο τους βαλάντιο εις βάρος των ανυποψίαστων και αφελών καταναλωτών. Πώς; Δημιουργώντας τους νέες τεχνητές ανάγκες, νέες επιθυμίες και, πείθοντάς τους, ότι θα γίνουν πιο ευτυχείς αν προμηθευτούν τα δικά τους προϊόντα. Τα οποία μπορεί να μη διαφέρουν θεματικά και ποιοτικά από τα προϊόντα των ανταγωνιστών τους, αλλά πάντως είναι τα καλύτερα…Για τις νέες ανάγκες, κατ’ ουσίαν ανύπαρκτες, έχει υπολογιστεί ότι ο άνθρωπος της δεκαετίας του 60 είχε περίπου 100 ανάγκες σε αντίθεση με τον άνθρωπο του 19^ου αιώνα που είχε μόνο 15 απόλυτες ανάγκες και σ’ αντίθεση με τον άνθρωπο του 21^ου αιώνα που παράγει συνεχώς νέες ανάγκες, όμως στην πραγματικότητα έχει αναρίθμητες απαιτήσεις από τη ζωή.

Ο βομβαρδισμός της διάνοιας του σύγχρονου ανθρώπου με διαφημίσεις είναι κάτι το εκπληκτικό. Όπου και να βρεθεί κανείς, όπου και να σταθεί, σε οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, δέχεται οπτικοακουστικά, καταιγισμόν διαφημίσεων κατά κόρον και μέχρι αηδίας. Σε Σούπερ Μάρκετ, σε σιδηροδρόμους, στους δρόμους με γιγαντιαία πανό, σε τοίχους, στο εσωτερικό χώρο των λεωφορείων, μέσω του ταχυδρομείου, μέσω ειδικών Ντίλερ, μέσω μουσικής, μέσω οποιουδήποτε μέσου, γίνεται μια φοβερή πλύση εγκεφάλου του καταναλωτή για διάφορα προϊόντα. Κυρίως για ποτά, αυτοκίνητα, μοδάτα ρούχα, κοσμήματα, ρολόγια κ.ο.κ. Σύμφωνα με στατιστικές και έρευνες, στη δεκαετία του 80, οι Αμερικανοί πλήττονταν με 1.600 περίπου διαφημίσεις την ημέρα. Σήμερα, ο μέσος Αμερικανός, δέχεται 3.000 διαφημιστικά μηνύματα κάθε ημέρα, ενώ υπολογίστηκε ότι τα παιδιά στην Αμερική, την πρωθιέρεια της διαφήμισης, , μέχρι να τελειώσουν το λύκειο, θα έχουν εκτεθεί σε 36.000 τηλεοπτικές διαφημίσεις!

Σε παγκόσμιο επίπεδο υπολογίστηκε ότι κατά την δεκαετία του 1990, κατ’ έτος και κατά μέσον όρον, τα χρήματα που δαπανώνται για διαφημίσεις, κυμαίνονταν γύρω στα 400 δισ. δολάρια. Γιατί ξοδεύονται τα ιλιγγιώδη αυτά ποσά; Το μυστικό είναι κοινό: για την εκπληκτική δύναμη της διαφήμισης που αποβλέπει στην αγορά και την κατανάλωση προϊόντων. Γιατί θα πρέπει να γίνει κατανοητό απ’ όλους, ότι η διαφήμιση, δεν πουλάει μόνο προϊόντα. Η διαφήμιση, κυρίως μέσω της εικόνας της τηλεόρασης και του INTERNET, πουλάει, ιδέες, αξίες, αντιλήψεις. Οι διαφημιστές και οι διαφημίσεις διαμορφώνουν τη νοοτροπία μας και τον αξιακό μας κόσμο. Διαμορφώνουν συμπεριφορές, πρότυπα ζωής, τρόπο ζωής. Ο γνωστός κοινωνιολόγος Έριχ Φρομμ, είναι σαφής: «Οι σύγχρονοι ψυχολόγοι, αντί να βοηθήσουν τους ανθρώπους, βοήθησαν τη βιομηχανία και τους πολιτικούς να περάσουν μέσα απ’ τα Μ.Μ.Ε. δόλιες διαφημίσεις ώστε να απορροφήσουν τα χρήματά μας και την ψήφο μας».

Στοχεύοντας στη διαφήμιση οι γκουρού της βιομηχανίας και των επιχειρήσεων ως πομποί μεγάλου βεληνεκούς, κατορθώνουν να υποδουλώνουν τη διάνοια του σύγχρονου καταναλωτή. Διαφημίζοντας λόγου χάριν ένα είδος σιγαρέτων (παρά την υπενθύμιση με μικρά γράμματα από το Υπουργείο, ότι το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία) με καουμπόηδες πάνω σ’ άλογα, εύρωστους και ανεξάρτητους, υποβάλλουν την εικόνα, ότι ο καπνιστής της συγκεκριμένης μάρκας θα είναι κι αυτός ένας σύγχρονος εύρωστος κι ανεξάρτητος άνθρωπος, επιτυχημένος, ανέμελος και ευτυχής!

Οι μάνατζερ της διαφήμισης ξοδεύουν αμέτρητες ώρες και άφθονο χρήμα στο να επινοούν νέες διαφημίσεις ελκυστικές. Η δημιουργία μιας ελκυστικής διαφήμισης δεν είναι κάτι το απλό, ούτε το εύκολο. Ξοδεύεται αρκετή ουσία εγκεφάλου για να επιτευχθεί ένα διαφημιστικό σποτ που θα διακρίνεται για την πρωτοτυπία, τη συντομία του, την απλότητα και την πειστικότητά του. Η διαφήμιση περιέχει ένα μήνυμα που απευθύνεται σε ένα μεγάλο κοινό. Άρα, πρέπει να διαμορφωθεί έτσι ώστε να αιχμαλωτίζει το βλέμμα και τη διάνοια των περισσότερων ενδιαφερόμενων, με πρωταρχικό στόχο την εμπλοκή του υποψήφιου αγοραστή. Και απώτερο, την αγορά, την κατανάλωση του προϊόντος.

Οι διαφημιστές πριν κάνουν μια διαφήμιση, διεξάγουν ευρύτατη έρευνα για να διαπιστωθεί τι είναι εκείνο που θα ελκύει το αγοραστικό κοινό και ποια συγκεκριμένη ομάδα θα είναι πιθανότερο να αγοράσει το διαφημιζόμενο. Κατέχουν καλά τους κανόνες της ψυχολογίας του αγοραστή. Εφόσον γνωρίζουν ότι τα προϊόντα λίγο-πολύ μοιάζουν μεταξύ τους και υπάρχει οξύτατος ανταγωνισμός μεταξύ των πωλητριών εταιρειών, φροντίζουν ώστε η διαφήμισή τους να είναι πιο φανταχτερή, με κατάλληλα οπτικά εφέ που ενεργοποιούν είτε την αδρεναλίνη του αποδέκτη, είτε προκαλούν την περιέργειά του, ή το γέλιο του, με έντονο το στοιχείο της υπερβολής. Οι διαφημίσεις διαθέτουν έντονα οπτικά μηνύματα και ισχυρούς υπαινιγμούς. Συνοδεύονται συνήθως, με κατάλληλη μουσική που τις κάνει πιο ελκυστικές, διεγείροντας ανάλογα συναισθήματα και υποβάλλουν τον καταναλωτή. Τον μεταφέρουν αλλού σα να ζει σ’ άλλο κόσμο, ονειρεμένο. Στόχος τους είναι να αιχμαλωτίσουν έστω επ’ ολίγον την προσοχή του υποψήφιου αγοραστή και στη συνέχεια να υποβάλλουν σ’ αυτόν την ανάγκη ότι πρέπει ν’ αγοράσει αυτό το συγκεκριμένο διαφημιζόμενο είδος.

Γιατί όμως πρέπει ν’ αγοράσει ο καταναλωτής, κάτι που ίσως δεν το χρειάζεται άμεσα; Ο διαφημιστής το έχει προβλέψει κι αυτό. Οι διαφημίσεις αποβλέπουν στην αγορά προϊόντων που μέσω αυτών μπορεί να επιτευχθεί η κοινωνική διάκριση. Αγόρασε αυτό το συγκεκριμένο ρολόι, γιατί το φοράει ο τάδε επιτυχημένος ηθοποιός. Αγόρασε το τάδε αυτοκίνητο, γιατί τέτοια αυτοκίνητα διαθέτουν μόνο οι «ματσωμένοι». Αγόρασε αυτό το συγκεκριμένο τζιν, γιατί τονίζει τη θηλυκότητά σου, όπως τονίζει, τη θηλυκότητα αυτού του φωτομοντέλου. Προμηθεύσου αυτή τη μάρκα κρέμας γιατί θα μοιάζεις νεώτερη κατά δέκα χρόνια όπως η επώνυμη στάρλετ. Αγόρασε αυτό κι εκείνο το προϊόν, γιατί έτσι θα αισθάνεσαι πλούσιος και ισχυρός, άσχετα αν χρησιμοποιείς την πιστωτική σου κάρτα και αγωνιάς μετά, πως θα ξοφλήσεις τις μηνιαίες δόσεις…

Πάνω απ’ όλα οι διαφημίσεις θέλουν να αιχμαλωτίσουν όχι το λογικό, το θέλουν βεβαίως κι αυτό, αλλά κυρίως το θυμικό του καταναλωτή. Αν θέλεις να ’σαι πετυχημένος και κοινωνικά καταξιωμένος πρέπει να αγοράσεις αυτά τα επώνυμα προϊόντα. Μόνον έτσι θα σε υπολογίζουν οι άλλοι· γιατί τέτοια αγοράζουν οι επιτυχημένοι…

Πηγή: https://tsinikopoulos.org/

Κείμενο 3 (Λογοτεχνικό): Μίλτος Σαχτούρης-Τα δώρα

Ο Μίλτος Σαχτούρης  (1919-2005) ήταν ποιητής της Πρώτης Μεταπολεμικής Γενιάς που κατατάσσεται στην τάση των νεοϋπερρεαλιστών. Οι στίχοι του βρίθουν συμβολισμών και αλληγοριών, διαπνέονται από την αναζήτηση ιδανικών και φωτίζουν την προβληματική σχέση του ποιητή με τον περίγυρό του.  Η γλώσσα του είναι ελλειπτική και λιτή. Η έντονη εικονοποιία του σαχτούρειου σύμπαντος θυμίζει πίνακες ζωγραφικής. Έχει χαρακτηριστεί ποιητής του παραλόγου.

                               Μίλτος Σαχτούρης - Τα Δώρα

                   
Σήμερα φόρεσα ένα
ζεστό κόκκινο αίμα
σήμερα οι άνθρωποι μ’ αγαπούν
μια γυναίκα μου χαμογέλασε
ένα κορίτσι μου χάρισε ένα κοχύλι
ένα παιδί μου χάρισε ένα σφυρί

Σήμερα γονατίζω στο πεζοδρόμιο
καρφώνω πάνω στις πλάκες
τα γυμνά άσπρα ποδάρια των περαστικών
είναι όλοι τους δακρυσμένοι
όμως κανείς δεν τρομάζει
όλοι μείναν στις θέσεις που πρόφτασα
είναι όλοι τους δακρυσμένοι
όμως κοιτάζουν τις ουράνιες ρεκλάμες
και μια ζητιάνα που πουλάει τσουρέκια
στον ουρανό

Δύο άνθρωποι ψιθυρίζουν
τι κάνει την καρδιά μας καρφώνει;
ναι την καρδιά μας καρφώνει
ώστε λοιπόν είναι ποιητής.

Παραλογαίς, 1948

 

Παρατηρήσεις:

Α. Σε ποια μέσα καταφεύγουν οι διαφημιστές προκειμένου να υποβάλλουν την ανάγκη κατανάλωσης ενός διαφημιζόμενου προϊόντος στο τηλεοπτικό κοινό, σύμφωνα με τον συντάκτη του Κειμένου 2; Να συνοψίσετε την απάντησή σας σε μια παράγραφο 70-80 λέξεων.

 Μονάδες 20                                                                                                                

Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, με βάση τα Κείμενα 1 και 2, τις παρακάτω προτάσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό ή Λάθος. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στα κείμενα:

α) Η παγίωση των στερεοτύπων οδηγεί σε γενικεύσεις (Κείμενο 1).

β) Το στερεότυπο της φιλάρεσκης γυναίκας έχει ατονήσει στα ελληνικά διαφημιστικά μηνύματα (Κείμενο 1).

γ) Ο ερωτισμός πάντοτε βρίσκει θέση στο προσκήνιο του διαφημιστικού μηνύματος (Κείμενο 1).

δ) Η επίδραση των διαφημίσεων δεν περιορίζεται στις αγοραστικές μας συνήθειες (Κείμενο 2).

ε) Οι διαφημιστές επενδύουν στον φόβο της απόρριψης (Κείμενο 2).

     Μονάδες 10                                                                                                                

Β2. α) Στην παράγραφο 5 [«Η αξιοποίηση στερεοτύπων… αυτά θα εκτεθούν»] του Κειμένου 1 ο καθηγητής Ζώτος πιθανολογεί για τις μελλοντικές επιπτώσεις των στεροτύπων. Να σημειώσετε τρεις κειμενικούς δείκτες, όπου διαφαίνεται ο πιθανολογικός χαρακτήρας (Μονάδες 3). Για ποιον λόγο κάνει αυτήν την επιλογή (Μονάδες 2) ;

   Μονάδες 5                                                                                                                   

β) Ποια είναι η στοχοθεσία του Δημήτρη Τσινικόπουλου στην παράγραφο 3 του Κειμένου 2; (Μονάδες 2) Ποια μέσα χρησιμοποιεί για να πείσει τον αναγνώστη; (Μονάδες 2) Θεωρείτε πως επιτυγχάνει τον σκοπό του; (Μονάδα 1)

   Μονάδες 5                                                                                                    

Β3. α) Στις σύγχρονες κοινωνίες η διαφήμιση συχνά αναπαράγει τα στερεότυπα και τις επικρατούσες απόψεις και καθρεφτίζει την υπάρχουσα πραγματικότητα.

Ποιο είδος σύνταξης και γιατί επιλέγει ο καθηγητής Ζώτος στο υπογραμμισμένο απόσπασμα του Κειμένου 1; (Μονάδες 4) Να τραπεί στο αντίθετο είδος. (Μονάδες 2) Ποιες αλλαγές παρατηρούνται ως προς το ύφος του συντάκτη; (Μονάδες 2)

   Μονάδες 8

                                                                                                  

β) Οι σύγχρονοι ψυχολόγοι, αντί να βοηθήσουν τους ανθρώπους, βοήθησαν τη βιομηχανία και τους πολιτικούς να περάσουν μέσα απ’ τα Μ.Μ.Ε. δόλιες διαφημίσεις ώστε να απορροφήσουν τα χρήματά μας και την ψήφο μας.

Τι προσδίδει στον λόγο του Δημήτρη Τσινικόπουλου η αξιοποίηση της ανωτέρω ρήσης του Έριχ Φρομ [παράγραφος 4, κείμενο 2); (Μονάδες 3) Ποια η επικοινωνιακή λειτουργία των παρενθέσεων και του θαυμαστικού στην παράγραφο 5 του Κειμένου 2; (Μονάδες 4)

    Μονάδες 7                                                                                                                  

Γ) Ποια είναι η σχέση του ποιητή με τον κοινωνικό του περίγυρο στο ποίημα «Τα δώρα» σύμφωνα με την κρίση σας; Να παραθέσετε τρεις κειμενικούς δείκτες (μορφής ή περιεχομένου) που τεκμηριώνουν την απάντησή σας. Γιατί οι περαστικοί «κοιτάζουν τις ουράνιες ρεκλάμες / και μια ζητιάνα που πουλάει τσουρέκια / στον ουρανό»; (150-200 λέξεις)

   Μονάδες 15                                                                                                                  

Δ) Σε μία νεανική ιστοσελίδα δημοσιεύονται τα Κείμενα 1 και 2 και καλείσαι, αφού τα μελετήσεις, να απαντήσεις με ένα άρθρο (350-400 λέξεις), στην ίδια ιστοσελίδα, στα παρακάτω ερωτήματα:

α) Ποια είναι η θέση της γυναίκας στα σύγχρονα διαφημιστικά μηνύματα;

β) Πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν δραστικά τα πάσης φύσεως στερεότυπα που ενοφθαλμίζονται στα διαφημιστικά μηνύματα;

   Μονάδες 30