ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ:
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Κείμενο
1 (Μη Λογοτεχνικό): Νίκος Μάργαρης-Οι φαντασιώσεις και οι μαθητευόμενοι μάγοι
Ο Νίκος Σ. Μάργαρης (1943 – 26 Αυγούστου 2013) ήταν καθηγητής Διαχείρισης
Οικοσυστημάτων στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ο οποίος ως αρθρογράφος, συγγραφέας
βιβλίων και παραγωγός τηλεοπτικών εκπομπών συνέβαλε στην ευαισθητοποίηση της
ελληνικής κοινής γνώμης σε θέματα περιβάλλοντος.
1. Όλα σχεδόν τα φυτά της χώρας μας
που απαντώνται σε περιοχές μεσογειακού κλίματος έχουν προσαρμογές με τις οποίες
μπορούν να επιβιώσουν κατά τη διάρκεια της φωτιάς και να επανέλθουν ύστερα από
αυτή. Η γνώση αυτών των προσαρμογών είναι δυνατόν, αν χρησιμοποιηθεί κατάλληλα,
να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε περισσότερο αποδοτικά την αποκατάσταση των
διαταραχών τις οποίες η πυρκαϊά προκάλεσε. Έτσι θα ήταν δυνατόν να διακρίνουμε
δύο βασικές κατηγορίες φυτών σε σχέση με την επανάκαμψή τους μετά τη φωτιά.
Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν εκείνα που επανέρχονται με τη διαδικασία της
ενεργοποίησης της φύτρωσης των σπερμάτων τους και στη δεύτερη εκείνα τα οποία,
μολονότι το υπέργειο μέρος καίγεται, οι ρίζες τους παραμένουν ανέπαφες και
επανέρχονται με παραβλαστήματα.
2.Υπάρχουν βεβαίως και ενδιάμεσες
μορφές. Ορισμένα είδη φυτών όπως η ασφάκα και η αφάνα έχουν τη δυνατότητα να
επιβιώσουν και από σπέρματα και από παραβλαστήματα. Τα πεύκα επανέρχονται μόνο
με φύτρωση των σπόρων τους, πράγμα το οποίο σημαίνει μεγάλη καθυστέρηση στην
αποκατάσταση των πευκώνων που κάηκαν, και αυτός είναι ακόμη ένας λόγος για τη
μη χρησιμοποίηση πεύκων στους νέους χώρους πρασίνου που δημιουργούμε. Από την
άλλη, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι στα καμένα φυσικά πευκοδάση υπάρχει
συνήθως αυξημένη φυσική αναγέννηση. Έτσι δεν είναι αναγκαία η αναδάσωση.
3.Σχεδόν όλοι οι πολυετείς υψηλοί
θάμνοι του ελληνικού μεσογειακού περιβάλλοντος (πουρνάρια, αγριελιές,
κουμαριές, συκιές, μυρτιές, δάφνες, φυλίκια, αριές κτλ.) επανέρχονται με
παραβλαστήματα. Οι καμένοι θαμνώνες αν δεν υπάρξει ανθρώπινη παρέμβαση
επανέρχονται ταχύτατα και μέσα σε διάστημα μικρότερο των 10 ετών δεν
διακρίνεται η καμένη από την άκαυτη περιοχή. Θεωρητικά, η επανάκαμψη των φυτών,
ιδιαίτερα εκείνων που παραβλαστάνουν, είναι ταχύτατη επειδή τα νέα φύλλα είναι
μεγάλα και η φωτοσύνθεση δηλαδή η «θρέψη» των φυτών ιδιαίτερα αυξημένη.
4. Ο αμελής ή ο κακοήθης δεν έχει τη
δυνατότητα να προκαλέσει φωτιά με ένα σπίρτο σε ένα υγιές πεύκο. Οι ξερές
πευκοβελόνες όμως είναι άριστο προσάναμμα. Παλαιότερα, τα πευκοδάση ήταν
ανυπολόγιστης αξίας για τους πληθυσμούς των κοντινών σε αυτά οικισμών. Το ξύλο
του κορμού τους ήταν πολύτιμο στη ναυπηγική και στην ξυλουργική. Τα μικρότερα
κλαδιά έδιναν τα καυσόξυλα, απαραίτητα για το μαγείρεμα και τη θέρμανση. Τα
λεπτά κομμάτια ήταν το προσάναμμα, γνωστό στους παλαιότερους με το όνομα δαδί.
Από τον πευκοφλοιό έβγαζαν το κατράμι, απαραίτητο στη ναυπηγική για τη στεγανοποίηση,
και από τη ρητίνη άπειρα προϊόντα. Τη χρησιμοποιούσαν σε απευθείας προσθήκη στη
ρετσίνα ως στο γνωστό νέφτι και στις τεχνητές οδοντοστοιχίες. Ο ρητινοσυλλέκτης
εκείνης της εποχής, που είχε συνήθως στην ιδιοκτησία του τα δένδρα (προσοχή, όχι
το έδαφος!) έκτασης 20 στρεμμάτων δάσους, γνώριζε ότι η επιβίωσή του ήταν άμεσα
στηριγμένη στην παρουσία των πεύκων. Τα φρόντιζε με επιμέλεια, πήγαινε από
Απρίλιο ως Οκτώβριο καθημερινά, καθάριζε το δάσος με προσοχή και έτρεχε τόσο
αυτός όσο και όλο το χωριό, ακόμη και με την υποψία πυρκαϊάς.
5. Δυστυχώς τα χρόνια περνούν. Τις
ξυλόσομπες αντικατέστησαν τα καλοριφέρ, οι σόμπες πετρελαίου και υγραερίου, το
μαγείρεμα δεν γίνεται πλέον με ξύλα αλλά με ηλεκτρισμό και πετρογκάζ, για την
αδιαβροχοποίηση των καϊκιών υπάρχουν νέες συνθετικές ουσίες που αντικατέστησαν
το κατράμι, τα προϊόντα γίνονται συνθετικά και οι παραδοσιακοί καραβομαραγκοί
που πήγαιναν στο δάσος και διάλεγαν ένα ένα τα πεύκα για το σκαρί που θα
έχτιζαν έμειναν ελάχιστοι.
6. Όλος αυτός ο πληθυσμός που η
επιβίωσή του ήταν άμεσα εξαρτημένη από το πευκοδάσος ήταν και ο φυσικός του
φύλακας και προστάτης. Ποιοι τους αντικατέστησαν; […]Το σταμάτημα στην
ξύλευση και στις άλλες μορφές οικονομικής εκμετάλλευσης του παρελθόντος έχουν
οδηγήσει τα πευκοδάση μας σε γήρανση, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερα εύφλεκτο
περιβάλλον. Τι νόημα έχει άραγε το
κλάδεμα ενός δένδρου άλλο από την επαναφορά σε νεαρότερη ηλικία; Δυστυχώς η
πλειονότητα των δασών μας έχουν μετατραπεί σε «γηροκομεία», στα οποία η
πιθανότητα εμφάνισης πυρκαϊάς μεγαλώνει χρόνο με τον χρόνο και όχι μόνο. Η
συνεχής συσσώρευση ξύλων δηλαδή καύσιμης ύλης σε αυτά δημιουργεί ακόμη ένα
πρόβλημα, μια και με περισσότερα «καύσιμα» η ένταση της φωτιάς είναι
ισχυρότερη, και η δυνατότητα ελέγχου μικρότερη, οπότε οι καταστροφές γίνονται
ανυπολόγιστες. Παλαιότερα, η «κατά κεφαλή» παραγωγή σκουπιδιών ήταν πολύ
μικρότερη, μια και τίποτε που ήταν δυνατόν να χρησιμοποιηθεί δεν πήγαινε
χαμένο. Ήταν αδιανόητο πριν από μερικές δεκαετίες να πεταχτούν ακόμη και οι καρπουζόφλουδες,
γιατί κομμένες σε μικρά κομμάτια ήταν τροφή για τις κότες και τις γίδες.
7. Σήμερα οι χωματερές μας είναι
αναρίθμητες, χώρια οι σκουπιδότοποι που υπάρχουν σχεδόν παντού. Έτσι οι
«αυταναφλέξεις» των σκουπιδότοπων και των σκουπιδιών είναι πραγματική μάστιγα.
Η κινητικότητα του σημερινού ανθρώπου είναι σημαντικά μεγαλύτερη απ’ ό, τι στο
παρελθόν. Έτσι η επαφή του, ακόμη και διασχίζοντας δρόμους δίπλα στο δάσος, με
τα πεύκα είναι αυξημένη. Ιδιαίτερα το καλοκαίρι, που η κινητικότητά του
υπεραυξάνεται ο κίνδυνος της πυρκαϊάς είναι μεγαλύτερος. Αν τώρα προσθέσουμε
και το γεγονός ότι ξερές πευκοβελόνες φθάνουν και συχνά γεμίζουν τις
παρυφές του οδοστρώματος, διαπιστώνουμε ότι τόσο ο αμελής που πετά το αναμμένο
τσιγάρο από το παράθυρο όσο και ο κακοήθης που στοχεύει στον εμπρησμό έχουν
αυξήσει κατακόρυφα την πιθανότητα πυρκαϊάς.
8. Παλαιότερα στην κλειστή κοινωνία
του οικισμού δίπλα στο δάσος (γιατί να βάλει φωτιά ένας από μακριά; θα
προλάβαινε τρέχοντας να φύγει;), οι κινήσεις των κατοίκων ήταν περιορισμένες,
σχετικά γνωστές και η ταχύτητα μετακίνησης ιδιαίτερα μειωμένη. Όλα αυτά περιόριζαν
τη δράση των εμπρηστών. Πόσοι άραγε στηρίζονται σήμερα για την επιβίωσή τους
στο πευκοδάσος; Πόσοι πραγματικά ενδιαφέρονται για την πρόληψη της πυρκαϊάς και
την προστασία του πευκοδάσους;
Το
Βήμα,
25 Νοεμβρίου 2008 (διασκευή)
Κείμενο 2 (Μη Λογοτεχνικό): Άρης Χατζηστεφάνου- Ψέματα και μεγαλύτερα ψέματα για την κλιματική κρίση
Ο Άρης Χατζηστεφάνου (1977)
είναι δημοσιογράφος, φωτογράφος και σκηνοθέτης.
1. Η προσπάθεια
κυβερνήσεων και εταιρειών της Δύσης να αποκρύψουν την κλιματική κρίση μάς έδωσε
ορισμένες από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις προπαγάνδας μετά τον Β' Παγκόσμιο
Πόλεμο. Τώρα θέλουν να μας πείσουν ότι όλοι έχουμε την ίδια ευθύνη και
ταυτόχρονα να ξαναγράψουν την ιστορία της αποικιοκρατίας και της
μετα-αποικιοκρατίας.
2.Λίγα χρόνια πριν
ξεκινήσει η διάσκεψη του Κιότο για το κλίμα, το 1992, ο πετρελαϊκός κολοσσός
Exxon σε συνεργασία με ορισμένους από τους μεγαλύτερους ρυπαντές του πλανήτη
δημιούργησαν το λόμπι Global Climate Coalition (GCC). Στόχος του ήταν να
επιτίθεται σε επιστήμονες και ακτιβιστές που έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου
για την υπερθέρμανση του πλανήτη.
3. Οι θεωρίες του λόμπι
ήταν εξίσου «σοβαρές» με αυτές των οπαδών της επίπεδης Γης, τα μέσα ενημέρωσης,
όμως, τους έδιναν ισότιμο χώρο και χρόνο στην κάλυψη περιβαλλοντικών θεμάτων,
στο όνομα μιας κακώς εννοούμενης «αντικειμενικότητας». Tο GCC, όπως και δεκάδες
λόμπι πριν και μετά από αυτό, χρησιμοποίησαν όλες τις τεχνικές προπαγάνδας που
είχαν αναπτυχθεί κατά τη διάρκεια και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο: έστηναν
ψεύτικες οργανώσεις πολιτών που ασκούσαν πίεση για τη μη λήψη μέτρων
(Astroturfing), παρουσίαζαν ένα ψευδές «πράσινο» προφίλ για τις εταιρείες που
συμβάλλουν περισσότερο στην υπερθέρμανση (Greenwashing) κοκ.
4.Καθώς, όμως, η
ανθρωπότητα άρχισε να βιώνει τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης και να ζητά
την άμεση λήψη μέτρων, τα επιχειρήματα άρχισαν σταδιακά να μετατοπίζονται. Οι
εταιρείες της Δύσης, και κυρίως τα κράτη στα οποία δραστηριοποιούνται,
παρουσίαζαν πίνακες και γραφήματα, τα οποία έδειχναν σαν βασικούς ρυπαντές τις
αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ασίας. Για να το πετύχουν, μάλιστα, έπρεπε
ουσιαστικά να ξαναγράψουν την ιστορία της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας, πριν από
τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και της οικονομικής μετα-αποικιοκρατίας που
ακολούθησε.
5.Το βασικό τέχνασμα
είναι να αποκρύψουν ότι οι εκπομπές ρύπων, που ευθύνονται για την υπερθέρμανση
του πλανήτη, έχουν αθροιστικά χαρακτηριστικά. Όπως εξηγούσε πρόσφατη έκθεση της
ομάδας ερευνητικής δημοσιογραφίας Carbon Brief, «η άνοδος της θερμοκρασίας κατά
1,2 βαθμούς Κελσίου, που έχει ήδη συντελεστεί, είναι αποτέλεσμα εκπομπών
διοξειδίου του άνθρακα που ξεκινούν με τη Bιομηχανική Eπανάσταση». Θέτοντας ως
χρονολογία έναρξης το 1850, οι ερευνητές υπολογίζουν ότι οι ΗΠΑ έχουν εκπέμψει
509 γιγατόνους CΟ2, δηλαδή το 20,3% του διοξειδίου του άνθρακα που παρήγαγε η
ανθρωπότητα. Ακολουθεί η Κίνα με 11%, η Ρωσία με 7% και η Βραζιλία με 5%.
6. Ακόμη και αυτή η
μέθοδος, όμως, είναι ιδιαίτερα ευνοϊκή για τις ΗΠΑ και τις χώρες της Ευρώπης.
Αν υπολογίσουμε τις εκπομπές ανά κάτοικο, χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία, η
Βραζιλία και η Ινδονησία βγαίνουν από την πρώτη δεκάδα των χειρότερων ρυπαντών.
Συγκεκριμένα, οι τέσσερις αυτές χώρες, ενώ έχουν το 42% του παγκόσμιου
πληθυσμού, ευθύνονται μόνο για το 23% των αθροιζόμενων εκπομπών, από το 1850
έως το 2021. Αντίθετα, οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Γερμανία, η Βρετανία, η Ιαπωνία και ο
Καναδάς, ενώ έχουν το 10% του πληθυσμού, ευθύνονται για το 39% των εκπομπών.
7. Μέχρι στιγμής, η
Ευρώπη φαίνεται να τα πηγαίνει καλά και με τις δύο μεθόδους μέτρησης των
ιστορικών επιπτώσεων των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (δηλαδή
με ή χωρίς αναγωγή στον πληθυσμό). Σύμφωνα, όμως, με το Carbon Brief,
αυτό συμβαίνει γιατί δεν συνυπολογίζουμε τον ρόλο των αποικιών, στις οποίες
είχε μεταφερθεί τμήμα της βιομηχανικής παραγωγής και συντελούνταν μαζική
αποψίλωση δασών (η οποία παίζει καθοριστικό ρόλο στην αύξηση της
θερμοκρασίας του πλανήτη με πολλούς τρόπους).
8. Από αυτή την
παρατήρηση, όμως, προκύπτει και ένα άλλο ερώτημα, που αφορά την εποχή μετά την
κατάργηση των αποικιών. Σε ποιον βαθμό μπορούμε να επικρίνουμε τις χώρες που
εκπέμπουν αέρια που υπερθερμαίνουν τον πλανήτη για να παράγουν προϊόντα, όταν
αυτά καταναλώνονται σε άλλες χώρες; Αν δηλαδή οι ΗΠΑ καταναλώνουν τρομακτικές
ποσότητες προϊόντων τα οποία παράγονται στην Κίνα, ποιος έχει μεγαλύτερη
ευθύνη; Το ερώτημα θυμίζει λίγο τη συζήτηση για την παραγωγή κοκαΐνης σε χώρες
της Λατινικής Αμερικής -γιατί τιμωρούμε μόνο χώρες σαν την Κολομβία που
ευθύνονται για την προσφορά και όχι τις ΗΠΑ και την Ευρώπη που δημιουργούν τη
ζήτηση;
9. Στην πραγματικότητα,
όλες οι προηγούμενες μέθοδοι μετρήσεων επαναφέρουν μια αίσθηση δικαιοσύνης,
αλλά καμία δεν αρκεί για να δώσει δίνει τη συνολική εικόνα. Η μεγαλύτερη ευθύνη
βαρύνει, προφανώς, τις ήδη αναπτυγμένες βιομηχανικές χώρες για τον ιστορικό
ρόλο που έπαιξαν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι μπορούμε να αγνοήσουμε τον ρόλο
που παίζουν σήμερα χώρες όπως η Κίνα ή η Ινδία. Είναι, επίσης, γεγονός πως,
όταν ένα πλοίο βυθίζεται, δεν είναι η καταλληλότερη στιγμή για την απόδοση
ευθυνών, καθώς στην προσπάθεια διάσωσης θα πρέπει να συμβάλουν και όσοι έχουν
μικρότερη ή ελάχιστη ευθύνη. Εδώ, όμως, τα ζητήματα ηθικής τάξης έχουν και πρακτική
σημασία. Εάν οι υπεύθυνοι της καταστροφής δεν αναλάβουν το μεγαλύτερο μέρος της
ευθύνης και του κόστους διάσωσης, δεν υπάρχει περίπτωση να πείσουν τους νέους
επιβάτες να δράσουν.
Πηγή: Η Εφημερίδα των Συντακτών, 30 Οκτωβρίου 2021.
Κείμενο
3 (Λογοτεχνικό): Ηλίας Παπαδημητρακόπουλος- Ο
οβολός
Ο Ηλίας Χ.
Παπαδημητρακόπουλος (Πύργος 1930) ανήκει στη μεταπολεμική γενιά των Ελλήνων
πεζογράφων. Χαρακτηριστικά του έργου του είναι η κυριαρχία του νοσταλγικού
αισθήματος για την εποχή της νεότητάς του και η πικρή διαπίστωση του αδύνατου
της επιστροφής της και της σκληρότητας της σύγχρονης πραγματικότητας, μέσω
ωστόσο μιας γραφής λιτής, έντονα υπαινικτικής, έμμεσα κριτικής και διακριτικά
ειρωνικής (https://biblionet.gr/).
Η μάνα μου σήκωσε τα άδεια
πιάτα από το τραπέζι.
— Σου άρεσε το φαγητό; με
ρώτησε.
— Παίρνεις πάντα το
ωραιότερο μέρος, της είπα.
— Τηλεφωνώ στον Κώστα,
απέναντι, κι όταν έχει κατσικάκι μου στέλνει το λαιμό και τη σπάλα.
Την ώρα που την
αποχαιρετούσα στην εξώπορτα, έβαλε το χέρι στην τσέπη της ρόμπας της — ακριβώς
όπως παληά, όταν εξοικονομούσε λίγα χρήματα και μας έδινε για χαρτζηλίκι.
— Παρ' τα αυτά, μου λέει
με χαμηλωμένο κεφάλι, εσύ χρησιμοποιείς λεωφορεία.
Ήταν τρία εισιτήρια των
αστικών συγκοινωνιών. Κατάλαβα τη σημασία της προσφοράς: η μάνα μου μού δήλωνε
πως δεν μπορούσε, πλέον, να ανέβει σε λεωφορείο.
Πράγματι, την ίδια εκείνη
άνοιξη αρρώστησε και, ξαφνικά, πέθανε τα ξημερώματα.
— Εγώ φεύγω, μου είχε πει
την παραμονή το βράδυ στο νοσοκομείο.
Κατεβήκαμε όλοι στον
Πύργο, όπου και ο οικογενειακός μας τάφος. Προηγείτο το φέρετρο και
ακολουθούσαμε εμείς.
Μέχρις ότου έρθει η ώρα
της κηδείας, άρχισα να τριγυρνώ στα πέριξ του νεκροταφείου. Στις άκρες των
ελαιώνων, δίπλα από τη σιδηροδρομική γραμμή, έβλεπα με έκπληξη κόκκινες ανεμώνες,
που δεν θυμόμουν να υπήρχαν, όταν παιδιά ζούσαμε στο κοντινό χτήμα.
Έφθασα και σε αυτό. Δεν
είχε απομείνει, φυσικά, τίποτα. Το πουλήσαμε στην Κατοχή — και τώρα είχε
καταντήσει ένας γύφτικος οικισμός, εντός σχεδίου πια. Μια μπουλντόζα άνοιγε
έναν ακόμη δρόμο.
Προχώρησα προς το μέρος
όπου βρισκόταν το πατρικό μου. Ήταν μεσημεράκι, και επικρατούσε μια περίεργη
ερημιά, ίσως γιατί όλοι κοιμόντουσαν, ή απουσίαζαν. Βρήκα το παληό μου σπίτι
αγνώριστο, με προσθήκες από τσιμεντόλιθους και αλουμινένιες πόρτες. Από τα
δέντρα και τον κήπο δεν είχε μείνει ούτε δείγμα.
Ξαφνικά είδα τη
μανταρινιά! Μέσα σε όλον αυτό το χαλασμό, είχε καταφέρει να επιβιώσει. Γέρικη,
σχεδόν αιωνόβια, με καταφαγωμένον τον κορμό και τα κλαδιά της χωρίς φύλλα,
διατηρούσε ακόμη αρκετούς καρπούς, κάτι πολύ μικρά μανταρίνια, ίδια με εκείνα
που έκανε και τότε, όταν σκαρφάλωνα επάνω της την άνοιξη κι έκοβα τα φρούτα
της.
Τα καλοκαίρια με τις
ζέστες υπέφερε πολύ. Αγωνιζόμουν να την διατηρήσω στη ζωή: δεν είχαμε αρκετό
νερό, αλλά όταν μπορούσα της κουβαλούσα έναν δυο τενεκέδες να ξεδιψάσει.
Πλησίασα με συγκίνηση,
ένιωθα σχεδόν τύψεις για τα χρόνια της δίψας της. Πώς επέζησε, έτσι
εγκαταλελειμμένη, τόσα καλοκαίρια; Είχα να την δω μισόν αιώνα ακριβώς και
ουδέποτε την είχα θυμηθεί.
Έφαγα δυο τρία μανταρίνια,
έβαλα μερικά στην τσέπη μου, την χάιδεψα και έφυγα. Έσπευσα στο νεκροταφείο,
όπου ήδη χτυπούσε πένθιμα η καμπάνα.
Κατά τη διάρκεια της
ακολουθίας, παρατηρώντας το πρόσωπο της μητέρας μου, σκεφτόμουν όλα εκείνα τα
παρελθόντα. Αφαιρέθηκα, κι ήταν η γυναίκα μου που με προέτρεψε:
— Πήγαινε να φιλήσεις
πρώτος τη μητέρα σου.
Πλησίασα. Της άφησα το
ματσάκι με τις κόκκινες ανεμώνες, της γλίστρησα στα χέρια τα τρία εισιτήρια του
λεωφορείου και, χαϊδεύοντάς της το κρύο μάγουλο, της ψιθύρισα στο αυτί:
— Μάνα, η μανταρινιά μας
ζει!
[1999]
πηγή: Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος, Ο οβολός και άλλα διηγήματα, Εκδόσεις Νεφέλη, Αθήνα 2004, σ. 115-120.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
Α1. Ποιες
συνθήκες έχουν αυξήσει την πιθανότητα πυρκαϊάς, σύμφωνα με τον Νίκο Μάργαρη (Κείμενο
1); Να συνοψίσετε την απάντησή σας σε μια παράγραφο 70-80 λέξεων.
Μονάδες 15
Β1. Να
επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, με βάση τα Κείμενα 1 και 2, τις παρακάτω
προτάσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε
πρόταση τη λέξη Σωστό ή Λάθος. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στα
κείμενα:
α) Πρέπει να δοθεί έμφαση
στην αναδάσωση των καμένων πευκώνων (Κείμενο
1).
β) Το φυτά που έχουν
μεγάλα φύλλα φυτρώνουν γρηγορότερα από άλλα (Κείμενο 1).
γ) Τα επιχειρήματα του Global Climate Coalition (GCC) δεν έχουν επιστημονική βάση (Κείμενο
2).
δ) Σύμφωνα με την Carbon Brief οι εκπομπές διοξειδίου του ανθρώπου
ξεκίνησαν κατά την έκρηξη της Αμερικανικής Επανάστασης (Κείμενο 2).
ε) Οι τέσσερις
πολυπληθέστερες χώρες είναι οι χειρότεροι ρυπαντές του πλανήτη (Κείμενο 2).
Μονάδες 10
B2.
α)
Για να το πετύχουν,
μάλιστα, έπρεπε ουσιαστικά να ξαναγράψουν την ιστορία της ευρωπαϊκής
αποικιοκρατίας, πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στο υπογραμμισμένο
απόσπασμα του Κειμένου 2 ο συντάκτης χρησιμοποιεί την ενεργητική φωνή.
Τι προσδίδει η συγκεκριμένη συντακτική επιλογή στο ύφος του κειμένου; (Μονάδες 2)
Να τραπεί στην αντίθετη φωνή (Μονάδες 3). Ποιες αλλαγές στο ύφος παρατηρείτε
(Μονάδες 2);
Μονάδες 7
β. Ποια είναι η πρόθεση του συντάκτη στην 1η
παράγραφο του Κειμένου 1 (Μονάδες 2); Ποια μέσα χρησιμοποιεί για να
πείσει (Μονάδες 3); Ο συντάκτης είναι απόλυτος ή όχι; Ποιες εκφραστικές
επιλογές της ίδιας παραγράφου επιβεβαιώνουν την απάντησή σας (Μονάδες 3);
Μονάδες 8
Β3.
α) Ποιος
ο ρόλος των στατιστικών στοιχείων στο Κείμενο 2 (Μονάδες 3); Ποια από τους δύο
μεθόδους μέτρησης (με ή χωρίς αναγωγή στον πληθυσμό) των ιστορικών επιπτώσεων
των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σας πείθει περισσότερο (Μονάδες 2); Να δικαιολογήσετε την απάντηση σας. Σε
ποια σημεία του Κειμένου 2 το ύφος του συντάκτη είναι δηκτικό (Μονάδες 2);
Μονάδες
7
β) Ποια
είναι η επικοινωνιακή λειτουργία του α΄ πληθυντικού προσώπου (2η
παράγραφος) και των ερωτήσεων (8η παράγραφος) του Κειμένου 1 (Μονάδες
4); (Μονάδες 4); Επιπτώσεων, εκπομπών, αναγωγής, καθοριστικών:
Να διακρίνετε τα συνθετικά των επιτονισμένων λέξεων του Κειμένου 2.
Να γράψετε μια λέξη (απλή η σύνθετη) που να συνδέεται ετυμολογικά με το δεύτερο
συνθετικό των ανωτέρω λέξεων (Μονάδες 4)
Μονάδες 8
Γ. Πώς
αντανακλάται η φύση στο προς εξέταση διήγημα; Να σχολιάσετε τον αποχαιρετισμό
του αφηγητή στη μητέρα του. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας παραθέτοντας
συγκεκριμένους κειμενικούς δείκτες (150-200 λέξεις).
Μονάδες 15
Δ. Στο
πλαίσιο μιας ημερίδας που διοργανώνει το Τοπικό Συμβούλιο Νέων, καλείστε να
συντάξετε μια εισήγηση (350-400 λέξεις), απαντώντας στα ακόλουθα ερωτήματα:
α)
β) Ποια μέτρα πρέπει να
λάβει η επίσημη πολιτεία, στοχεύοντας στην προστασία του περιβάλλοντος;
Μονάδες 30
