Γ΄ Λυκείου-Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία: Κριτήριο Αξιολόγησης (Μεσσιανισμός)

 

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΜΕΣΣΙΑΝΙΣΜΟΣ

Κριτήριο Αξιολόγησης: Μεσσιανισμός

Κείμενο 1 Αιμίλιος Χουρμούζίος – Μεσσιανισμός (απόσπασμα)

Ο Αιμίλιος Χουρμούζιος (1904-1973)  ήταν Ελληνοκύπριος δημοσιογράφος, κριτικός του θεάτρου, μεταφραστής και δοκιμιογράφος.

1.      Όταν η δημοκρατία λειτουργεί ομαλά, και το κοινωνικό σύνολο δεν επηρεάζεται από καμιά ψύχωση, η λογική γίνεται ο αποφασιστικός παράγων για την εκτίμηση των πολιτικών προγραμμάτων και για την επιλογή των οργάνων της διοικήσεως. Κατά σοφή δε οικονομία έχει γίνει δεκτό ότι η διάρκεια της τετραετίας είναι επαρκής, για να λειτουργήσει ορθολογικά η πολιτική κρίση των διοικούμενων. Ο μεσσιανισμός διεκδικεί την κατάργηση της κοινωνικής κρίσεως και αξιώνει την παράδοση άνευ όρων, μονοπωλώντας υπέρ ενός ατόμου και την κρίση και τα μέσα για την αντιμετώπιση και τη λύση των προβλημάτων της δημόσιας ζωής.

 

2.      Δύο είναι οι κύριες μορφές του μεσσιανισμού, ο μυστικιστικός και ο δικτατορικός. Για να ευνοηθεί ο μεσσιανισμός απαιτείται μειωμένη δύναμη αντιστάσεως της ορθής κρίσεως και όταν ο ψύχραιμος κοινωνικός ορθολογισμός υποχωρεί, τείνει να καταλάβει τις θέσεις που εκκενούνται, ο κοινωνικός μυστικισμός. Ο κοινωνικός μυστικισμός είναι κατάσταση συγγενική με τη μοιρολατρία υπό την έννοια μίας εκούσιας απαλλοτριώσεως της συλλογικής πολιτικής ευθύνης υπέρ του ενός. Στην περίπτωση του μυστικιστικού μεσσιανισμού το κοινωνικό σύνολο αυτοπαραδίδεται με τον δημοκρατικό οπλισμό του, ο οποίος ταχύτατα απορρίπτεται στα άχρηστα. Στην περίπτωση του δικτατορικού μεσσιανισμού το κοινωνικό σύνολο και οι θεσμοί του κατακτώνται με τη βία, αλλά η πρακτική συνέχεια και στις δύο περιπτώσεις είναι ταυτόσημη. Η δημοκρατία αποπνίγεται και στη θέση της υποκαθίσταται η δικτατορία.

 

3.    Οι μεσσίες και οι δικτάτορες είναι πλασμένοι από την ίδια ύλη. Στην καλύτερη περίπτωση είναι σφετεριστές των δημοκρατικών δικαιωμάτων του λαού, στη χειρότερη και συνηθέστερη, είναι πολιτικοί τυχοδιώκτες.

 

4.     «Καλύτερη» πρέπει να θεωρηθεί η περίπτωση της αυτόβουλης από μέρους του λαού, εκχωρήσεως των δημοκρατικών του δικαιωμάτων – η χαρακτηριστικότερη περίπτωση κοινωνικής ψυχώσεως – οπότε έχουμε το φαινόμενο του κοινωνικού μυστικισμού στη νοσηρότερή του εκδήλωση. Η ψυχολογική ιδιοσυστασία των μεσσιών δε διαφέρει και πολύ από την ιδιοσυστασία των δικτατόρων.

 

5.      Αν οι μεσσίες εκμεταλλεύονται ή δημιουργούν την κοινωνική ψύχωση που ευνοεί την προβολή τους, ουσιαστικά δεν αποβλέπουν παρά στη μονοκρατορική άσκηση της εξουσίας, οποιαδήποτε κι αν είναι τα ενδιάμεσα στάδια για την κατάκτησή της. Οι υποψήφιοι δικτάτορες στον ίδιο αντικειμενικό σκοπό αποβλέπουν, μόνο που είναι πιο αδίστακτοι στην πραγμάτωση του σκοπού αυτού. Το γεγονός ότι η δημοκρατία παρέχει όλες τις δυνατότητες για την πολιτική επιβολή μίας προσωπικότητας, αρκεί για ν’ αφαιρέσει απ’ οποιαδήποτε απόπειρα ανώμαλης ανόδου στην αρχή το ηθικό της έρεισμα, μετατάσσοντάς την στον πολιτικό τυχοδιωκτισμό. (.....)

 

6.     Ο μεσσιανισμός είναι παραγωγός και παράγωγο των ψυχώσεων. Μπορεί, δηλαδή, και να επηρεάσει την κοινωνική ψυχολογία αλλά και να αναδυθεί ως συνέπεια της ομαδικής υστερίας, σαν αντίδοτο σ’ ό,τι η υστερία αυτή προεξοφλεί ως απειλή ή ως κίνδυνο. Η εμφάνιση του μεσσιανισμού, εκτός του ότι ανταποκρίνεται σε νοσηρές κοινωνικές ή πολιτικές καταστάσεις, προϋποθέτει και μία ροπή του κοινωνικού συνόλου που χαρακτηρίζει πρακτικές κοινωνικές ανάγκες που πειθαρχούν στη δική τους λογική που ακολουθεί μια κοίτη καθορισμένη από την ιστορική πορεία της ανθρωπότητας: πουθενά δεν έχει σημειωθεί αντιστροφή του ρεύματος. Ό,τι δίνει την εντύπωση αντιστροφής είναι μονάχα ευφυής σκηνογραφία η οποία όμως δεν αντέχει στην πρώτη δυνατή ριπή. Οι μεσσιανισμοί είναι επικινδυνότατες παρενθέσεις στην ομαλή πολιτική ζωή των λαών, ακριβώς διότι, για να ασκήσουν τη γοητεία τους, χρειάζονται την παραπλανητική σκηνογραφία που θολώνει πρόσκαιρα την ορθή κοινωνική κρίση. Αλλά μέσα σ’ αυτό το πρόσκαιρα υπάρχει μεγάλος χώρος για την περιπέτεια.

 

Πηγή: Αιμίλιος Χουρμούζιος, Η περιπέτεια μιας γενεάς: Κοινωνικοπολιτικά δοκίμια, Αθήνα: Εκδόσεις των Φίλων, 1976, σ. 224.

Κείμενο 2: Φώτος Πολίτης- Μεσσιανισμός

Ο Φώτος Πολίτης (1890-1934) υπηρέτησε το ελληνικό θέατρο από πολλές ιδιότητες στα χρόνια του Μεσοπολέμου και παράλληλα καταπιάστηκε με την επιφυλλιδογραφία και την ποίηση.

1.      Δεν ήξερα πως υπάρχει κάπου κάπου κ' εδώ το πνεύμα του «Μεσσιανισμού», η ευλαβητική αναμονή του Υπερανθρώπου, που θα μας σώση από τα δεινά μας. Κι ωστόσο, ένας τελειόφοιτος της Νομικής, νέος με αξιόλογη διανόηση, όπως φαίνεται από το γράμμα που στέλνει, σχολιάζοντας την επιφυλλίδα μου για τις «Προσωπικότητες», μου γράφει μεταξύ άλλων και τούτα: «Άμορφη μάζα ο σημερινός κόσμος, νεφέλωμα πραγματικό, από το οποίον είναι απίθανο να προκύψη ένα ηλιακό σύστημα ωραιότερο. Πρέπει μια υπερκόσμια δύναμη ν' αποσπάση τον πρώτο δακτύλιο και να δημιουργηθή ένας κεντρικός ήλιος». (…)

 

2.      «Ο κόσμος λοιπόν ο σημερινός δε θα σωθή από τις "προσωπικότητες", από άτομα που εμφανίζονται, περισσότερα από ένα, μέσα σ' ένα λαό, αλλά από τη μοναδική προσωπικότητα, που γεννιέται κάθε δυο χιλιάδες χρόνια, στη μεγάλη στιγμή… Θα σωθή λοιπόν, όταν φανή στον ορίζοντα το φωτεινό μετέωρο, ο μεγάλος προφήτης και παιδαγωγός, για να αναδημιουργήση τον άνθρωπο». (…)

 

3.      Μεσσιανισμός ολοκάθαρος. Κατάσταση αντίθετη εντελώς προς το ελληνικό πνεύμα. Δεν αρνούμαι, πως η διατύπωση τέτοιων σκέψεων από ένα νέον άνθρωπο προδίδει λαχτάρες μέσα του αληθινές, ορθή κριτική της σημερινής ζωής κι αγνή τάση για λύτρωση. Δεν είναι όμως καθόλου ευχάριστο οι ευσεβείς πόθοι να παίρνουν τέτοια μορφή. […] Η αναμονή του ατομικού λυτρωμού από μιαν υπεράνθρωπη ή υπερκόσμια δύναμη είναι δείγμα υποκειμενικής ανανδρίας, που μπορεί να υπερνικηθή αργότερα. Καυχιόμαστε να θεωρούμε τους εαυτούς μας απογόνους των αρχαίων Ελλήνων, και δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία, πως έχουμε, πραγματικά, περισσότερο από κάθε άλλο λαό, όχι μόνο φυλετική μ' εκείνους συγγένεια, αλλά και συγγένεια εκλεκτική, συγγένεια στη διανόηση, στον τρόπο που αντικρύζουμε, σαν άτομα, τη ζωή. Κι ωστόσο δεν τους ξέρουμε τους προγόνους μας, δεν πασχίζουμε να τους νιώσουμε βαθιά. Αγνοούμε τέλεια την υπεροχή των ανδρών εκείνων, που δεν εφρόντισαν να στήσουν κανέναν Παράδεισον υπερκόσμιο, εκείθε από τη ζωή αλλά και τους σεπτούς ακόμη ίσκιους, που γέμιζαν τα Ηλύσια πεδία, τους περιγράφουν να λαχταρούν τον ήλιο. «Κάτω κόσμος» είναι και για τον Έλληνα του δημοτικού μας τραγουδιού η μετά θάνατον πολιτεία, κι «απάνω κόσμος» η πλάση που μας κρατεί. Τέτοιες αντιλήψεις, ριζωμένες βαθιά στις ψυχές, δείχνουν πως για τον Έλληνα, όποιας εποχής, το Αγαθό, το Αληθινό, το Ωραίο, έχουν αξία καθ' εαυτά, κ' έχουν αξία για τον εαυτό τους. Επιβιώσεις παλιότερης, οχλοκρατικής και θεοκρατικής λατρείας υπάρχουν, βέβαια, και στην αρχαία Ελλάδα, οι Σίσυφοι κ' οι Τάνταλοι κ' οι Δαναΐδες, όμως όλα αυτά είναι πια, στον πέμπτον αιώνα, ιστορίες αφελείς του παλιού καιρού. Ο Έλληνας της χρυσής εποχής δεν κανονίζει τη ζωή του με την αναμονή μεταθανατίου κρίσεως. Γι' αυτόν ο «Ζεύς ἐστιν αἰθήρ, Ζεύς δέ γῆ, Ζεύς δ' οὐρανός, Ζεύς δέ τά πάντα χὢτι τῶνδ' ὑπέρτερον» (Αισχύλος), μ' άλλα λόγια η θεότης, η λύτρωση υπάρχει σ' ό,τι βλέπεις και σ' ό,τι μπορείς να νοήσης. Ούτε Όλυμπος, ούτε Άδης. Αυτά είναι «παραδόσεις», υπολείμματα παλαιάς λατρείας, που παίρνουν συμβολική καθαρώς έκφραση.

4.      Σε τέτοια πλέρια γεύση της ζωής φτάνει μονάχα το ελεύθερο άτομο, ο άνθρωπος που ξέρει, που οφείλει από μέσα του να βρη τους νόμους και τους κανόνες της υπάρξεώς του. Μπορεί να υπάρχουν εδώ κ' εκεί «κρίσιμες στιγμές» για τους λαούς, όταν τους αντικρίζουμε σα σύνολα, για τον κόσμο, όταν τον βλέπουμε σαν άβουλη μάζα. Κρίσιμες στιγμές, επειδή η μάζα αυτή αναταράζεται τότε σαν αγέλη δαρμένη από σιφούνι, σαν κοπάδι, πού ‘χασε σκυλιά και τσομπάνηδες. Για το ελεύθερο όμως άτομο, «κρίσιμη στιγμή» είναι κάθε ώρα της ελεύθερης ζωής του. Δεν έχει το άτομο αυτό την ήρεμη ζωή των κοπαδιών, που βόσκουν, ώρες γαληνές, σε λιπαρά λιβάδια. Η ύπαρξή του είναι αδιάκοπος δαρμός, γιατί με αγώνα βρίσκει την εκλεκτή τροφή του. Ας μην παίρνουμε τα μεγάλα κηρύγματα ζωής μέσα απ' τη θαλπωρή της Εκκλησίας, ας πασχίζουμε να τα νιώθουμε μέσα από τη σκληρή ψυχή του ελευθέρου ατόμου που τα κήρυξε.(…)

5.      Γι' αυτόν, για το ελεύθερο άτομο, δεν υπάρχει δουλική αναμονή λυτρωμού, έξωθεν σωτηρίας. Δεν υπάρχει Μεσσιανισμός. Κάθε στιγμή της ζωής του είναι αναζήτηση του Ωραίου, του Αγαθού, του Αληθινού. Εκείνου, που αυτός, στην ωρισμένη εκείνη στιγμή, νιώθει σαν Αγαθό ή Αληθινό ή Ωραίο, και που η αδιάκοπα πλουτιζόμενη πείρα του το τελειώνει, το μεστώνει με του αγώνος του τα λάφυρα. Κ' έξωθε αν έρθη ένα κήρυγμα ηθικής υγείας και πληθωρικής ζωής, ποιος άλλος θα το νιώση πρώτος, αν όχι αυτός, που χαίρεται για τον εαυτό του το Αληθινό, τ' Ωραίο και τ' Αγαθό; Ο Μεσσίας, κι' αν έρθη, έρχεται πρώτα σ' εκείνους, που δεν τον αποζήτησαν: στους σκληρούς βιοπαλαιστάς, στους συμβολικούς «αλιείς», που δεν ερμηνεύουν γραφές και προφήτες, αλλά έξω από τα πλαίσια της κοινωνίας, μόνοι μέσα στα στοιχεία της φύσεως, «αγράμματοι» και «αμόρφωτοι» για τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους, ακούν στην τρίσβαθη ψυχή τους την πρωτόπλαστη, την παιδική κραυγή του θαυμασμού. […]

6.      Για τον άνθρωπο, που θέλει στ' αλήθεια να κερδίση τη ζωή του, δεν υπάρχει αναμονή εξωτερικής σωτηρίας, μεσσιανισμός. Αυτό μας δίδαξαν οι αρχαίοι, κι' ο Μεσσίας, όταν ήρθε, δεν αναγνωρίστηκε από τους Εβραίους, που τον περίμεναν, αλλά από τον ελληνισμό, που δεν τον ελαχτάρησε ποτέ. Γιατί μονάχα το ελεύθερο, το λυτρωμένο άτομο ξέρει τι είναι κέρδος για τη ζωή του, μ' όποιαν έκφραση κι' αν έρχεται το Αληθινό, το Αγαθό, το Ωραίο.

                         Φ. Πολίτης, Πρωία, 15 Σεπτεμβρίου 1933.

Αναδημοσίευση από: http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2678/Ekfrasi-Ekthesi_G-Lykeiou_html-empl/indexf_08.html

 

Κείμενο 3: Φιόντορ Ντοστογιέφσκι -Οι αδελφοί Καραμάζοφ (απόσπασμα)

 

Ο Ρώσος Φιόντορ Ντοστογιέφσκι (1821-1881) λογίζεται ένας απ’ τους επιδραστικότερους συγγραφείς παγκοσμίως. Το συνολικό έργο του περιλαμβάνει 12 μυθιστορήματα 4 νουβέλες, 16 διηγήματα και διάφορα άλλα γραπτά. Στο μυθιστόρημα Οι αδελφοί Καραμάζοφ παρουσιάζεται η ζωή τριών αδελφών, που δεν έχουν τίποτε κοινό μεταξύ τους. Στο παρόν απόσπασμα ο Ιβάν Καραμάζοφ διηγείται στον αδερφό του Αλιόσα μία ιστορία που εκτυλίσσεται στη Σεβίλη του 16ου αιώνα και αναφέρεται στην συνομιλία του Χριστού, ο οποίος έχει επιστρέψει στη Γη,  με τον Μεγάλο Ιεροεξεταστή.

 

Θέλεις να πας στον κόσμο και πηγαίνεις μ’ αδειανά τα χέρια, με κάποια υπόσχεση ελευθερίας που οι άνθρωποι με την ηλιθιότητά τους και με την έμφυτή τους διαφθορά δεν μπορούν ούτε καν να την κατανοήσουν, που τη φοβούνται και τη σκιάζονται γιατί τίποτα και ποτέ δεν υπήρξε για τον άνθρωπο και την ανθρώπινη κοινωνία πιο αφόρητο απ’ την ελευθερία! Ενώ, βλέπεις αυτές τις πέτρες μέσα σε τούτη τη γυμνή πυραχτωμένη έρημο; Κάνε τες ψωμιά κι η ανθρωπότητα θα τρέξει πίσω Σου σαν κοπάδι, γεμάτη ευγνωμοσύνη κι υπακοή, αν και πάντα θα τρέμει από φόβο πως θα μπορούσες ν’ αποτραβήξεις το χέρι Σου και να πάψεις να τους δίνεις τα ψωμιά Σου. Μα Συ δε θέλησες να στερήσεις απ’ τον άνθρωπο την ελευθερία κι απόρριψες την προσφορά γιατί σκέφτηκες: Τι ελευθερία θα ‘ναι αυτή όταν η υπακοή θα εξαγοραστεί με ψωμιά;

Το ήξερες, δεν μπορούσες να μην το ξέρεις αυτό το βασικό μυστικό της ανθρώπινης φύσης, μα αρνήθηκες τη μοναδική αλάνθαστη σημαία που Σου προτάθηκε για να εξαναγκάσεις όλους να Σε προσκυνήσουν ασυζητητί – τη σημαία του επίγειου άρτου. Και την αρνήθηκες εν ονόματι της ελευθερίας και του επουράνιου άρτου. Κοίτα λοιπόν τι έκανες ακόμα. Κι όλα αυτά πάλι εν ονόματι της ελευθερίας! Σου λέω πως η πιο βασανιστική φροντίδα για τον άνθρωπο είναι τούτη: Ζητάει να βρει όσο μπορεί γρηγορότερα κάποιον που να μπορεί να του παραδώσει εκείνο το δώρο της ελευθερίας που μ’ αυτό γεννιέται ο δύστυχος.(…..)

Αντί να κυριέψεις την ελευθερία των ανθρώπων, Εσύ τους την έκανες ακόμα μεγαλύτερη! Ή μήπως ξέχασες πως ο άνθρωπος προτιμάει την ησυχία, ακόμα και το θάνατο, παρά την ελεύθερη εκλογή εν γνώσει του καλού και του κακού; Δεν υπάρχει τίποτα πιο ελκυστικό για τον άνθρωπο απ’ την ελευθερία της συνείδησής του, μα δεν υπάρχει και τίποτα πιο βασανιστικό.

Θέλησες την ελεύθερη αγάπη του ανθρώπου, θέλησες να Σε ακολουθήσει ελεύθερα. Αντί να υπακούει στον παλιό αυστηρό νόμο, ο άνθρωπος έπρεπε με ελεύθερη καρδιά ν’ αποφασίζει από δω και μπρος ποιο είναι το καλό και ποιο το κακό, έχοντας μοναδικό του οδηγό τη μορφή Σου. Μα είναι δυνατό λοιπόν να μη σκέφτηκες πως τελικά θ’ απαρνηθεί ακόμα και τη μορφή Σου και την αλήθεια Σου, συντριμμένος κάτω απ’ το τρομερό βάρος: την ελευθερία της εκλογής;(…..)

Δεν κατέβηκες απ’ το σταυρό όταν Σου φωνάζανε περιγελώντας και λοιδορώντας Σε: «Κατέβα απ’ το σταυρό για να πιστέψουμε πως είσαι Συ». Δεν κατέβηκες γιατί και πάλι δε θέλησες να σκλαβώσεις τον άνθρωπο με το θαύμα και λαχταρώντας την ελεύθερη πίστη κι όχι αυτήν που γεννιέται από θαύμα. Λαχταρούσες την ελεύθερη αγάπη κι όχι τους δουλικούς ενθουσιασμούς του σκλάβου, του τρομοκρατημένου μπροστά σε μιαν ισχύ που τον συντρίβει. Μα και δω εκτίμησες τους ανθρώπους τόσο που δεν τ’ αξίζανε, γιατί φυσικά αυτοί είναι δούλοι αν και πλάστηκαν επαναστάτες. Κοίτα και κρίνε μονάχος Σου. Να, πέρασαν πια δεκαπέντε αιώνες. Κοίταξέ τους: Ποιον πήγες ν’ ανυψώσεις ως τον εαυτό Σου; Παίρνω όρκο πως ο άνθρωπος πλάστηκε πιο αδύναμος και πιο ταπεινός απ’ ό,τι τον νόμισες! Μπορεί, μπορεί τάχα να επιτελέσει ό,τι και Εσύ; Εκτιμώντας τον τόσο πολύ φέρθηκες μαζί του σα νάπαψες πια να τον συμπονείς γιατί του ζήτησες πάρα πολλά. Και ποιος; Εκείνος που τον αγάπησε περισσότερο κι απ’ τον εαυτό Του! Αν τον εκτιμούσες λιγότερο, θα του ζητούσες λιγότερα και τότε θα ‘δειχνες πως τον αγαπάς πιο πολύ, γιατί το βάρος που θα τον έβαζες να σηκώσει θα ’ταν μικρότερο. Αυτός είναι αδύναμος και τιποτένιος.

Πηγή: Φιόντορ Ντοστογιέφσκι, Αδελφοί Καραμάζοφ, Μετάφραση: Άρης Αλεξάνδρου, Αθήνα: Γκοβόστης 2014.

 

Παρατηρήσεις:

Α1. Σε μία παράγραφο 70-80 λέξεων να συνοψίσετε τα χαρακτηριστικά του ελεύθερου ανθρώπου, σύμφωνα με την οπτική του Φώτου Πολίτη, συντάκτη του Κειμένου 2.

Μονάδες 20                                                                                                                              

Β1. Να επιβεβαιώσετε ή να διαψεύσετε τους ακόλουθους ισχυρισμούς που αναφέρονται στο Κείμενο 2 και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με χωρία του κειμένου:

α) Ο Φώτος Πολίτης συμμερίζεται την οπτική του τελειόφοιτου της Νομικής, τη φράση του οποίου επικαλείται. 

β) Ο μεσσιανισμός είναι σύμφυτος με το ελληνικό πνεύμα.

γ) Ο μύθος του Σισύφου δεν έχει κανένα αντίκρισμα για τον Έλληνα του πέμπτου προχριστιανικού αιώνα.

δ) Ο Μεσσίας επισκέπτεται πρωτίστως εκείνους που κάνουν σκοπό τη ζωή τους την έλευσή του.

ε)  Οι Εβραίοι δεν αποδέχτηκαν τον Μεσσία.

Μονάδες 10                                                                                                                         

 

Β2 α) «Ο μεσσιανισμός είναι παραγωγός και παράγωγο των ψυχώσεων.» Τι εννοεί ο Αιμίλιος Χουρμούζιος, συντάκτης του Κειμένου 1; Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο 70-80 λέξεων το περιεχόμενο της ανωτέρω πρότασης.

Μονάδες 8                                                                                                                  

β) i) Το Κείμενο 2 εντάσσεται στο κειμενικό είδος της επιφυλλίδας. Να επισημάνετε τρία χαρακτηριστικά του εν λόγω κειμένου που επιβεβαιώνουν τον ανωτέρω ισχυρισμό. (Μονάδες 3) ii) Κομβικό ρόλο στην 5η παράγραφο του Κειμένου 2 έχει μια επανάληψη. Να την επισημάνετε και να σχολιάσετε την επικοινωνιακή της λειτουργία. (Μονάδες 4) iii) Ποιος ο ρόλος της ερώτησης στην ίδια παράγραφο; (Μονάδες 2) iv) Ποιος ο ρόλος της διπλής τελείας στο ακόλουθο απόσπασμα: «Ο Μεσσίας, κι' αν έρθη, έρχεται πρώτα σ' εκείνους, που δεν τον αποζήτησαν:  στους σκληρούς βιοπαλαιστάς, στους συμβολικούς "αλιείς"»; (Μονάδα 1)

Μονάδες 10                                                                                                                           

 

Β3 α) i) Ποια είναι η πρόθεση του συντάκτη στη 2η παράγραφο του Κειμένου 1; (Μονάδες 3) Πώς ο τρόπος που επέλεξε να αναπτύξει την παράγραφο εξυπηρετεί την πρόθεση αυτή; (Μονάδες 3 ii) Να αναδιατυπώσετε το ακόλουθο χωρίο της ίδιας παραγράφου, αξιοποιώντας τη δηλωτική λειτουργία της γλώσσας: «Η δημοκρατία αποπνίγεται και στη θέση της υποκαθίσταται η δικτατορία.» (Μονάδα 1)

Μονάδες 7                                                                                                                            

Γ1. Ποιο είναι το θεματικό κέντρο του λογοτεχνικού αποσπάσματος, σύμφωνα με την κρίση σας; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας, παραθέτοντας τρεις κειμενικούς δείκτες. Ποιες, πιστεύετε, είναι οι προϋποθέσεις, έτσι ώστε ο άνθρωπος: «ν’ αποφασίζει με ελεύθερη καρδιά από δω και μπρος ποιο είναι το καλό και ποιο το κακό»; (150-200 Μονάδες)

Μονάδες 15                                                                                                                         

Δ1.  Σ’ ένα άρθρο σας (350-400 λέξεις), που θα δημοσιευτεί στη σχολική εφημερίδα του λυκείου που φοιτάτε, καλείτε να αναπτύξετε τα ακόλουθα ερωτήματα:

α) Ποιοι λόγοι ωθούν τους λαούς να αναζητούν την καθοδήγηση από έναν λαμπρό ηγέτη;

β) Ποιες είναι οι συνέπειες αυτής της τάσης;

 Να αναπτύξετε την επιχειρηματολογία σας, αξιοποιώντας δημιουργικά  τα προς εξέταση κείμενα.

Μονάδες 30