Kριτήριο Αξιολόγησης - Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία Γ΄ Λυκείου (Brain Drain)

 

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ: ΕΡΓΑΣΙΑ-BRAIN DRAIN

 

Κείμενο 1: Γιώργος Δημητριάδης - Μονόδρομος η μετανάστευση των νέων;

 

Ο Γιώργος Δημητριάδης είναι μέλος του Ινστιτούτου  Εργασιας της Γ.Σ.Ε.Ε. και  Πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Πτυχιούχων.

 

1.      Η ανεργία των νέων αποτελεί μάστιγα στην εποχή μας, και επιφέρει πλήθος προβλημάτων ιδιαίτερα για τους νέους ανθρώπους και τις οικογένειές τους. Σήμερα ανέρχεται στο 37,5% και φέρνει την Ελλάδα πρώτη στον ευρωπαϊκό δείκτη κατάταξης με βάση την Eurostat.  Από τα πρώτα χρόνια της κρίσης παρατηρήθηκε μεγάλο ποσοστό μετανάστευσης των νέων και ιδιαίτερα των εξειδικευμένων πτυχιούχων, οι οποίοι αποχώρησαν από την αγορά εργασίας αναζητώντας καλύτερες συνθήκες διαβίωσης  με υψηλότερους μισθούς. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat  το διάστημα από το  2008 μέχρι το 2017  οι επιστήμονες που αποχώρησαν από την Ελλάδα ηλικίας 25-45 ετών ήταν 685.000, ενώ οι μισοί εξ΄ αυτών ήταν διδάκτορες.   Σήμερα δυστυχώς το brain drain συνεχίζεται,  καθώς σύμφωνα με στοιχεία της έκθεσης του ΟΑΕΔ «Στρατηγική Δεξιοτήτων Εργατικού Δυναμικού», το διάστημα 2020-2021, 111.549 πτυχιούχοι μετανάστευσαν σε ξένη χώρα.

 

2.      Οι νέοι επιστήμονες δυστυχώς δεν αποχωρούν από επιλογή, αλλά από εξαναγκασμό, καθώς οι προσφερόμενες θέσεις δεν ανταποκρίνονται στα προσόντα τους, οι μισθοί δεν μπορούν να καλύψουν το κόστος διαβίωσης, ενώ η πραγματοποίηση των επαγγελματικών και των προσωπικών στόχων φαντάζει ακατόρθωτη.  Οι βασικοί λόγοι που ωθούν τους νέους στη μετανάστευση δεν είναι μόνο η ανεργία αλλά η αναξιοκρατία και ο νεποτισμός, η αναντιστοιχία που υπάρχει στην αγορά εργασίας ως προς την προσφορά και τη ζήτηση, η αβεβαιότητα, οι ανεπαρκείς προοπτικές εξέλιξης, οι χαμηλές οικονομικές απολαβές και η απαξίωση της εργασίας σε μη ελκυστικά περιβάλλοντα. Οι περισσότεροι νέοι επιστήμονες που αποφασίζουν να μείνουν στη χώρα, στρέφονται ολοένα και περισσότερο στην υποαπασχόληση, την ετεροαπασχόληση, σε δουλειές κατώτερες των προσόντων και των προσδοκιών τους με χαμηλές απολαβές. 

 

3.      Το πρόβλημα της μη αξιοποίησης των πτυχιούχων δεν είναι η υπερπροσφορά τους στην ελληνική αγορά, αλλά η πολύ περιορισμένη ζήτηση τους, το οποίο συνδέεται με το πρότυπο της οικονομικής ανάπτυξης που ενσωματώνεται στην παραγωγική διαδικασία. Ένα μοντέλο ανάπτυξης που χαρακτηρίζεται από χαμηλή προστιθέμενη αξία, που δεν στηρίζεται στη γνώση και δεν παράγει σύνθετα προϊόντα και υπηρεσίες και που δε θέτει στο επίκεντρο το εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό και που δυστυχώς διευρύνει τις κοινωνικές ανισότητες. Είναι γεγονός ότι στον διεθνή καταμερισμό  εργασίας οι χώρες που παράγουν περισσότερα προϊόντα είναι αυτές που συγκεντρώνουν τα περισσότερα κέρδη, άρα αυξάνονται οι ανάγκες ζήτησης εξειδικευμένου δυναμικού, και φυσικά με την ενσωμάτωση των επιστημόνων τονώνεται και η οικονομία καθώς νοικιάζουν σπίτια, αγοράζουν αγαθά, δαπανούν χρήματα και επιφέρουν περισσότερα εισοδήματα στην οικονομία και την φορολογία.

 

 

4.      Αντίθετα στην Ελλάδα, το πρότυπο της οικονομικής ανάπτυξης συμβάλλει στον στραγγαλισμό της οικονομίας καθώς χαρακτηρίζεται από μειωμένη προστιθέμενη αξία,  συρρικνωμένη παραγωγική βάση, αποβιομηχάνιση, κατάρρευση της επιχειρηματικότητας, μικρή εξειδίκευση και κατά συνέπεια πενιχρούς μισθούς. Το παράδοξο είναι ότι η χώρα μας δαπανά πολλά χρήματα για την εκπαίδευσή των επιστημόνων και αντί να παράγουν στην Ελλάδα μεταναστεύουν και στελεχώνουν μια άλλη οικονομία, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά το φορολογικό και ασφαλιστικό σύστημα, καθώς όσο χαμηλότερη αξία παράγει ένα κράτος, τόσο χαμηλότερα έσοδα έχει.

 

5.      Είναι γεγονός ότι το ανθρώπινο κεφάλαιο έχει αναγνωρισθεί τόσο ως βασικός παράγοντας για την οικονομική ανάπτυξη, όσο και ως μέσο διάχυσης της γνώσης, της τεχνολογίας και της καινοτομίας. Ένα ολιστικό σχέδιο για την ανάσχεση του brain drain  προϋποθέτει ένα διαφορετικό αναπτυξιακό μοντέλο που θα βασίζεται στην οικονομία της γνώσης και χρειάζεται ουσιαστικά και στοχευμένα μέτρα που θα αφορούν τόσο εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό όσο και τις επιχειρήσεις. 

 

6.      Πρέπει επιτέλους να υπάρχει μία σύνδεση των πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας και  τις ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας, με στόχο την απορρόφηση του δυναμικού στους τομείς της εκπαίδευσης, της έρευνας, της καινοτομίας αλλά και της επιχειρηματικότητας, ώστε να δημιουργηθούν ποιοτικές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας με προοπτικές αποκατάστασης. Πρέπει να δοθούν κίνητρα και δημιουργία προοπτικών  στους νέους επιστήμονες, ελκυστικά εργασιακά περιβάλλοντα που να εμπνέουν τους νέους επιστήμονες να παραμείνουν στη χώρα, υψηλοί μισθοί και αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας. Πρέπει να ενισχυθούν οι κρατικοί και δημόσιοι φορείς με τη δημιουργία θέσεων εργασίας για περισσότερους νέους επιστήμονες στη βάση της αξιοποίησης των γνώσεων και των προσόντων τους, αλλά να προωθηθούν και συγκεκριμένες επενδύσεις σε κάποιους τομείς της οικονομίας, όπως τεχνολογίες, ΑΠΕ,  που θα παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της χώρας τα επόμενα χρόνια. Πρέπει επίσης να μειωθεί άμεσα η υψηλή φορολογία και το γραφειοκρατικό καθεστώς, έτσι ώστε να αναπτυχθούν νέες επιχειρήσεις  που θα δημιουργήσουν με τη σειρά τους νέες θέσεις εργασίας, κάτω από την ομπρέλα της διασφάλισης της διαφάνειας και της εφαρμογής αξιοκρατικών κριτηρίων στις διαδικασίες πρόσληψης.

 

Πηγή: Alphavita.gr, 20 Ioυνίου 2022. 

Κείμενο 2: Κώστας Μπαλάσκας - Φεύγουν οι νέοι επιστήμονες; Στο καλό!

Ο Κώστας Μπαλάσκας (1939-2023)  ήταν φιλόλογος, διδάκτωρ φιλοσοφίας, καθηγητής μέσης και ανώτατης εκπαίδευσης, επίτιμος σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

1.    Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να λυπάται κανείς σήμερα στην Ελλάδα. Δε φτάνουν φαίνεται αυτοί σε κάποιους συμπατριώτες μας, αλλά λυπούνται και επειδή η κρίση (όπως συνοπτικά λέμε την υπό προθεσμία και κηδεμονία επιβίωσή μας) και φυσικά η ανεργία που είναι το χειρότερο από τα δεινά της, αναγκάζει πολλούς νέους - κυρίως επιστήμονες - να φεύγουν από την Ελλάδα αναζητώντας ή αποδεχόμενοι θέσεις εργασίας στο εξωτερικό, όπως έκαναν ανέκαθεν οι απανταχού μετανάστες.

 

2.      Oι νέοι αυτοί επιστήμονες είναι ασφαλώς  αξιόλογοι σε κάποιους τομείς, έχουν ένα καλό βιογραφικό, με βάση το οποίο τους επέλεξαν στις χώρες υποδοχής, ξέρουν καλά μια διεθνή γλώσσα επικοινωνίας, είναι τολμηροί, διότι δεν είναι εύκολο να φεύγεις από το σπίτι σου και να πηγαίνεις να ζήσεις σε χώρες άγνωστες με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Επομένως,  είναι  κρίμα να χάνει η πατρίδα μας τέτοιο δυναμικό, λένε,  χρησιμοποιώντας μάλιστα και τις συνήθεις μεταφορικές εκφράσεις επί το εναργέστερο: αιμορραγία, βορά στο μινώταυρο, και άλλα ηχηρά παρόμοια.

 

3.      Προσωπικά, μολονότι αναγνωρίζω την αγαθή της προαίρεση, δε συμμερίζομαι όμως αυτή τη συλλογιστική. Όχι μόνο για το ρηχό συναισθηματισμό της ή για το στενό της ορίζοντα, όχι μόνο διότι η ξενιτειά σήμερα δε σημαίνει όπως στα δημοτικά τραγούδια, όχι μόνο διότι ο επιστήμονας μετανάστης διαφέρει από τον ανειδίκευτο εργάτη, αλλά κυρίως επειδή βλέπω μάλλον θετικά στοιχεία σ’ αυτή τη μετανάστευση τόσο για τους ίδιους τους νέους επιστήμονες όσο και για την πατρίδα μας.

 

4.      Πρώτα διότι ο τόπος μας, ακόμα και υπό κανονικές συνθήκες - πόσο μάλλον υπό συνθήκες κρίσης - δεν είναι σε θέση να αξιοποιήσει τα πιο αξιόλογα παιδιά του, διότι δε διαθέτει κατάλληλες υποδομές ούτε δυνατότητες ή ευκαιρίες ούτε καν  αξιόπιστους μηχανισμούς και τρόπους αξιοκρατικών επιλογών. Άρα οι νέοι αυτοί, μένοντας στη χώρα τους, δεν έχουν προοπτική και έχουν ελάχιστες  πιθανότητες όχι να αξιοποιηθούν κατά τις σπουδές τους αλλά  να βρουν έστω μια αξιοπρεπή εργασία.

 

5.    Έπειτα, πηγαίνοντας στο εξωτερικό οι νέοι, δε χάνονται. Αντίθετα μετεκπαιδεύονται και αναβαπτίζονται ζώντας σε χώρες με καλύτερες συνθήκες εργασίας, με οργάνωση και προγραμματισμό, με υψηλότερους δείκτες ποιότητας. Διευρύνουν έτσι το μυαλό και τον ορίζοντά τους, αποκτούν εμπειρία, τεχνογνωσία, αέρα κοσμοπολίτικο, διεθνείς επαφές και δικτύωση, στοιχεία με τα οποία θα μπολιάσουν τη χώρα μας, αν και όταν αυτή τους δώσει την ευκαιρία, αλλά και κατά τις σύντομες επιστροφές τους.

 

6.      Aκόμα,  εκεί που θα πάνε, αν αξίζουν, η αξία τους   θα αναγνωριστεί και θα διακριθούν (όπως συμβαίνει ήδη με πολλούς Έλληνες του εξωτερικού) τιμώντας  την πατρίδα τους, αφού ποτέ δε θα πάψουν  να είναι Έλληνες,  ποτέ δε θα πάψουν να αγαπούν την πατρίδα τους, να τη νοιάζονται και να θέλουν να τη βοηθήσουν. Στο καλό λοιπόν και καλή τύχη! Όπου και να ταξιδέψεις η Ελλάδα θα σε πληγώνει βέβαια αλλά όχι όσο θα πληγώνεσαι  μένοντας εδώ και βιώνοντας το δράμα της.

 

Πηγή: Περιοδικό: Νέα Παιδεία, τ. 159, Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2016.

 

Κείμενο 3: Γιωργος Ιωάννου- Ψηλά στο Εσκί Ντελίκ (απόσπασμα)

   Το παρακάτω πεζογράφημα του Γιώργου Ιωάννου (φιλολογικό ψευδώνυμο του Γιώργου Σορολόπη (1927-1985) προέρχεται απ’ τη συλλογή Η μόνη κληρονομία. Το διήγημα ασχολείται με την πορεία δύο οικογενειών που προέκυψαν από το γάμο προσφύγων από τη Θράκη, οι οποίοι μετεγκαθίστανται στη θέση Εσκί Ντελίκ  (Παλαιό Ρήγμα), στα τείχη της Θεσσαλονίκης, γενέτειρας του Ιωάννου.

[...] Στην Κατοχή, αντίθετα απ’ ό,τι θα φανταζόταν κανείς, δεν υπόφεραν καθόλου περισσότερο από μας, που τάχατες ήμασταν κάτι και κατοικούσαμε στα μέγαρα. Αμολήθηκαν τα παιδιά και πουλούσαν με τα κασελάκια τσιγάρα, τσιγαρόχαρτα, ζαχαρίνες, αντεπρίνες και ό,τι άλλο βάζει ο νους του ανθρώπου. Μόνο γράμματα που δεν έμαθαν. Το δημοτικό είναι ζήτημα αν το τελειώσαν. Η Γεωγραφία και η Ιστορία ήταν ο βραχνάς τους.

Πέρασε η Κατοχή, ήρθαν οι άλλες μάστιγες, οι εφτά πληγές του Φαραώ. Τα παιδιά στο μεταξύ μεγάλωναν. Τρία του μαραγκού, δυο του χτίστη και μια κοπέλα του τελευταίου, η μεγαλύτερη. Πήγαν στο στρατό· έσφιξαν τα δόντια, πολέμησαν τους κόκκινους, τους πράσινους, τους κίτρινους, ό,τι τέλος πάντων τους είπαν οι ανώτεροί τους. Σαν τη γλίτωσαν αποκεί, βγήκαν για δουλειά. Στο στρατό, ώσπου να τους κάνουν να πέσουν στη φωτιά, τους έταζαν λαγούς με πετραχήλια. Τώρα δε γυρνούσε κανένας να τους δει. Καταστάλαξαν στο καφενείο, που ακουμπάει στα τείχη, κι όλη μέρα έπαιζαν χαρτάκια. Το καφενείο ήταν φίσκα από άνεργους, όχι μόνο παλικάρια, αλλά και μεγάλους ανθρώπους, πατεράδες και παιδιά.

Μόλις είχαν αρχίσει να υποψιάζονται τα στραβά κι ανάποδα αυτού του τόπου κι οι συζητήσεις στο καφενείο πήραν να γίνονται πιο ζουμερές, άνοιξαν οι δρόμοι για τη μετανάστευση. Αυτά τα πράγματα δεν συμβαίνουν ποτέ μονάχα σ’ ένα καφενείο. Μάθαν οι άρπαγες την καταλαλιά, φοβήθηκαν πως η τόση εκμετάλλευση μπορούσε να τους βγει ξινή κάποτε, κι αποφάσισαν να τους αμολήσουν. Γράφτηκε αμέσως για τη Γερμανία ο δεύτερος του μαραγκού, ο πιο έξυπνος απ’ όλους, και είπε πως, αν τα πράγματα είναι καλά, θα πάρει και τους άλλους κοντά του. Σαν ήρθε η ώρα, δεν ήθελε να φύγει, ήταν σαν άρρωστος. Πήγαμε ξημερώματα στο σταθμό να τον ξεπροβοδίσουμε. Ήταν όλο το σόι εκεί κι έλεγε αστεία, ενώ από μέσα το αντεράκι τους λιγωνόταν για τον αποχωρισμό. Μια σκορδόπιστη με δυο κατουρλούδες φιλενάδες της σιγόκλαιγε πιο πέρα. «Θα γυρίσω να σε πάρω» της φώναξε, προς μεγάλη αγανάκτηση της θειάς του. Κόσμος πολύς καρτερούσε, μιλώντας δυνατά με ταραχή. Κάποτε έφτασε η ταχεία Αθηνών γεμάτη επιβάτες. Λίγοι κατέβηκαν, οι υπόλοιποι πήγαιναν κι αυτοί για έξω. Μόλις το τραίνο σταμάτησε, χύμηξε απ’ την αποβάθρα ο κόσμος. Δημιουργήθηκε φρακάρισμα στις πόρτες. Αυτοί που ήθελαν να κατέβουν, φώναζαν προβάλλοντας τις βαλίτσες, αυτοί πάλι που ήθελαν ν’ ανεβούν δε λογάριαζαν τίποτε, γιατί δεν είναι παίξε-γέλασε αυτό το ταξίδι. Είχαν και πολλά μπαγάζια όλοι τους, ακόμη και σταμνιά με νερό. Σαν είδαμε τα σκούρα και πως κινδύνευε να πάει όρθιος ως τη Γερμανία, τον αρπάξαμε στα χέρια και των χώσαμε σ’ ένα κουπέ απ’ το παράθυρο. Μας είδαν όλοι και το κόλπο γενικεύτηκε. Η Ελλάδα εγκαταλείπονταν «πατείς με, πατώ σε». Άκουγες συνεχώς το λόγο: «Μαύρη πέτρα θα ρίξω». Κι όταν το τραίνο αργοξεκίνησε και το κάθε παιδί φώναζε τη λέξη του, κουνώντας τα χέρια, μου φάνηκε πως άκουσα αμέτρητα πετροβολήματα κι ένιωσα την ανάγκη να σκύψω.

 

[…]

 

Τριγυρνούσα τον περασμένο Αύγουστο στα κάστρα και στις εκκλησίες της Άνω πόλης μ’ ένα φίλο απ’ την πρωτεύουσα. Όλοι τους, σαν έρχονται στην πόλη μας, θέλουν να βλέπουν γραφικότητες κι εγώ δεν τους χαλάω χατίρι, μια και μου δίνεται η ευκαιρία να ξαναθυμάμαι. Ο φίλος είναι καλό παιδί, μα πλούσιος κι αριστοκράτης. Έχει μάλιστα στενή συγγένεια με κορυφαίο πολιτικό πρόσωπο, που τουφέκισαν στο εικοσιδύο για την Καταστροφή. Κοιτάζοντας τις ρημαγμένες γειτονιές, που αυτός τις έβρισκε πάρα πολύ ωραίες, έλεγα διαρκώς μέσα μου: «Πότε άραγε θα τιμωρήσουμε κι αυτούς που μας διάλυσαν με τη μετανάστευση;»

 

Πάνω σ’ αυτό καθίσαμε για ένα ούζο κάτω από έναν πλάτανο. Σήκωσα το κεφάλι μου και θαύμασα την κορμοστασιά του. Έχει πολλά και γερά κλωνάρια, που σηκώνουν αρμαθιές ολόκληρες…

 

αντεπρίνη = η αντιπυρίνη, παλαιό φάρμακο, που παρασκευάστηκε το 1887 από το Γερμανό χημικό Ludwig Knorr, με αντιφλεγμονώδη, αναλγητική και αντιπυρετική δράση

σκορδόπιστη = ερωμένη που δεν είναι και τόσο πιστή, που δεν μπορείς να της έχεις απόλυτη εμπιστοσύνη

κατουρλού = δειλή, φοβητσιάρα

αρμαθιά = σειρά από όμοια μικρά πράγματα συνήθως περασμένα σε σκοινί ή σε σύρμα

 

Πηγή: Γιώργος Ιωάννου, Η μόνη κληρονομιά, Ερμής, Αθήνα 1974.

 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

 

Α1. Σε μία παράγραφο 70-80 λέξεων να συνοψίσετε το ακόλουθο απόσπασμα του Κειμένου 1: (2η § Οι νέοι επιστήμονες δυστυχώς…3η § διευρύνει τις κοινωνικές ανισότητες.)

    Μονάδες 20                                                                                       

Β1. Να επιβεβαιώσετε ή να διαψεύσετε τους ακόλουθους ισχυρισμούς  που αναφέρονται στα κείμενα αναφοράς με τους χαρακτηρισμούς «ΣΩΣΤΟ», «ΛΑΘΟΣ» και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με χωρία του κειμένου:

α) Το χρηματικό ποσό που δαπανά η χώρα μας για την εκπαίδευση των επιστημόνων είναι πενιχρό.  (Κείμενο 1)

β) Ο συντάκτης επιδοκιμάζει την υψηλή φορολογία (Κείμενο 1).

γ) Ο συντάκτης δεν εγκολπώνεται  τον υπέρμετρο συναισθηματισμό όσων χρησιμοποιούν τη συνυποδηλωτική γλώσσα, για να αναφερθούν στη μετανάστευση των νέων επιστημόνων (Κείμενο 2).

δ) Τα δημοτικά τραγούδια της ξενιτειάς  ανταποκρίνονται στις συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονοι μετανάστες (Κείμενο 2).

ε) Οι Έλληνες επιστήμονες που ωθούνται προς τη μετανάστευση θα απωλέσουν την εθνική τους ταυτότητα (Κείμενο 2).

Μονάδες 10

                                                                                                                             

Β2 α) Ποια είναι η πρόθεση του συντάκτη στην 1η § του Κειμένου 1 (Μονάδες 3); Ποια μέσα αξιοποιεί  για να επιτύχει τον σκοπό του (Μονάδες 4);

  Μονάδες 7                                                                                                                               

β) Ποια νοηματική σχέση εκφράζουν οι ακόλουθες διαρθρωτικές λέξεις του Κειμένου 2: επομένως (2η §), διότι (3η §), έπειτα (5η §), αντίθετα (5η §). Στη συνέχεια να τις αντικαταστήσετε με άλλες διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις (μία για κάθε λέξη), που να διατηρούν τη συνοχή του κειμένου.

 Μονάδες 8                                                                                                                                  

Β3 α) Αφού διαβάσετε την 6η § του Κειμένου 1, καλείστε να απαντήσετε στα ακόλουθα ερωτήματα:

 i) Ποιος ο ρόλος των παραδειγμάτων (Μονάδες 2); Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας, παραθέτοντας ένα σχετικό χωρίο (Μονάδες 1); ii) Nα σχολιάσετε την τροπικότητα του ρήματος στο ακόλουθο χωρίο: «Πρέπει επίσης να μειωθεί άμεσα η υψηλή φορολογία και το γραφειοκρατικό καθεστώς» (Μονάδες 2), iii) Γιατί επιλέγεται η υποτακτική σύνδεση προτάσεων στην περίοδο: «Πρέπει επίσης να μειωθεί άμεσα… στις διαδικασίες πρόσληψης.» (Μονάδες 2); iv) Να σημειώσετε στο τετράδιό σας τη φράση της ίδιας περιόδου, στην οποία αξιοποιείται η συνυποδηλωτική χρήση της γλώσσας (Μονάδες 1). Ακολούθως, να την αντικαταστήσετε με μια άλλη, στην οποία θα αξιοποιείται η δηλωτική χρήση της γλώσσας (Μονάδες 2);

 Μονάδες 10                                                                                                                           

Γ. Ποιο θέμα πραγματεύεται το λογοτεχνικό κείμενο; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας, παραθέτοντας τρεις κειμενικούς δείκτες. Ο αφηγητής στις δύο τελευταίες παραγράφους αντιμετωπίζει το θέμα που πραγματεύεται με συγκεκριμένο τρόπο. Συμφωνείτε με τη στάση του; (150-200 λέξεις)

 Μονάδες 15                                                                                                                

 

Δ. Σ΄ ένα άρθρο (350-400 λέξεις), που θα δημοσιευτεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας, καλείστε να απαντήσετε στα ακόλουθα ερωτήματα:

α) Τι αποκομίζουν οι Έλληνες επιστήμονες που επιλέγουν τη μετανάστευση σε μια αναπτυγμένη χώρα της Δύσης;

β) Ποια κατεύθυνση πρέπει ν’ ακολουθήσει η χώρα μας, προκειμένου να ανακοπεί η αθρόα μετανάστευση των νέων πτυχιούχων στο εξωτερικό;

Να αντλήσετε στοιχεία από τα δύο κείμενα αναφοράς.

Μονάδες 30